Podcast: Download
(foto: Gerbrich Reynaert)
Ons stafrecht is zo georganiseerd dat wie een misdaad pleegt hiervoor gestraft wordt. Boontje komt om zijn loontje. Maar de vraag is of dat wel de goede strategie is om tot een betere en geweldlosere maatschappij te komen. Misschien is het beter om een systeem te bouwen waarbij misdaden worden gezien als een mis functioneren van een mens en moeten we het strafrecht zo aanpassen dat het zoekt naar een manier om deze mensen te “genezen” en naar acties die de maatschappij beschermen in plaats van wraak te nemen. Enkele specialisten hebben hierover gediscuteerd tijdens de nacht van de vrijdenker.
Ons stafrecht is zo georganiseerd dat wie een misdaad pleegt hiervoor gestraft wordt. Boontje komt om zijn loontje. Maar de vraag is of dat wel de goede strategie is om tot een betere en geweldlosere maatschappij te komen. Misschien is het beter om een systeem te bouwen waarbij misdaden worden gezien als een mis functioneren van een mens en moeten we het strafrecht zo aanpassen dat het zoekt naar een manier om deze mensen te “genezen” en naar acties die de maatschappij beschermen in plaats van wraak te nemen. Op De Nacht van de Vrijdenker van 26 november vorig jaar werd er gediscuteerd over de gevolgen van neurowetenschappelijke bevindingen op onze noties van schuld, vrije wil, verantwoordelijkheid en de vraag of ons rechtssysteem zonder schuld en verwijt mogelijk is.
Moderator An Ravelingen daagde Farah Focquaert, Jan Verplaetse, Kris Wellekens,
Miriam Van Reijen & Manu Keirse uit tot een diepgaand gesprek over dit boeiend onderwerp.
Hersenwetenschap heeft het al dan niet bestaan van de vrije wil opnieuw op de agenda geplaatst. Omdat dit thema zulke verreikende gevolgen heeft op persoonlijk en maatschappelijk vlak, geraken wetenschappers en filosofen het maar niet eens. Want vrije wil raakt aan verantwoordelijkheid, schuld en verdienste; concepten waarzonder ons rechtssysteem ogenschijnlijk niet kan functioneren. Is zoiets als schuldloos recht mogelijk? Welke aanpassingen vergt zulk recht aan ons bestaand systeem?
Volgende keer horen jullie of de panelleden ook vinden dat straffen eventueel verstrengd moeten worden.
Safai schreef een opinieartikel over de toelating door het olympisch comité om met een hidjab vrouwen te laten meedoen aan de spelen. Ze schreef
Als in Zuid-Afrika de apartheid nog zou bestaan, zou het land dan mogen meedoen aan de Olympische Spelen? Als een ander land slavernij zou goedkeuren, zouden we dat dan ook relativeren?
Elke misdaad is op het moment van de daad een afwijking bij de dader, tenzij de dader mogelijks uit een ander strafrechtelijke of culturele omgeving komt.
De dader wordt gestraft, niet onder het motto van Loontje komt om zijn boontje, maar om de gemeenschap te beschermen tegen een latere al dan niet gelijkaardig actie van dezelfde dader.
De wet voorziet reeds dat een dader niet noodzakelijk een schuldige is aangezien men een misdaad kan plegen onder een onweerstaanbare drang.
Ook een “geestesgestoorde” treft geen schuld.
Of men nu alle misdadigers als geestes-gestoord moet beschouwen, wat ze naar mijn mening over het algemeen op het moment van de daad wel zijn, is een heel andere kwestie en maakt eigenlijk niet veel uit, want in beide gevallen wordt je van Uw vrijheid beroofd.
Dag Freddy,
Bedankt voor jouw reactie. Het is me niet duidelijk of je ook al naar het tweede deel hebt geluisterd, want daar wordt ook verder ingegaan op jouw bedenkingen.
Ons strafrecht is nog altijd georganiseerd vanuit een soort standpunt van repercussie. Misdadigers krijgen een aantal jaren opsluiting, die dan bijna nooit helemaal uitgezeten worden. Dat laatste vooral vanuit een soort gevoel van vergiffenis door de maatschappij. Maar in die periode wordt niets gedaan om ervoor te zorgen dat de dader na zijn straf niet hervalt.
In het model dat hier wordt voorgesteld, is het de bedoeling dat men in eerste instantie niet kijkt naar de schuldvraag, of de verantwoordelijkheid van de dader, maar naar wat de beste oplossing is voor de maatschappij. In het extreme geval wordt dan een ongeneeslijk psychisch gestoorde die een moord als gevolg van zijn psychische storing uitvoert nooit meer vrijgelaten, terwijl een passionele moordenaar, misschien zelfs niet wordt vastgezet, maar in plaats daarvan een herstelstraf krijgt (maatschappelijk relevante activiteiten die een stuk van zijn misdaad teniet doet –voor zover dat mogelijk is) omdat zou aangetoond zijn dat zo’n actie te kans op herval tot nul doen herleiden.
Voor de duidelijkheid: ik zeg niet dat het aangetoond is dat zo’n alternatieve straf effectief die kans naar nul brengt. Ik zeg alleen dat in het strafmodel van dit panel: als er daar bewijs voor zou bestaan, men dan tot zo’n maatregel zou komen in plaats van de persoon op te sluiten. (zeker niet als men zou vaststellen dat opsluiten de kans net verhoogt.)
http://www.howworldcan.be
English: A total reconsideration of our society and way of life
Français : Une totale remise en question de notre société et mœurs de vie
Español: Un replanteamiento total de nuestra sociedad y forma de vida
Nederlands: Een totale herziening van onze maatschappij en levenswijze
Hoogachtend,
Rémi Vandersmissen