Het VPRO-programma Tegenlicht staat bekend om zijn documentaires van hoge kwaliteit, met diepgravende journalistiek en een kritische kijk op onze samenleving. Diezelfde reputatie lijkt anders beleefd te worden op het internet. De ruim 20.000 volgers van de Facebook-pagina krijgen af en toe propagandistische filmpjes van actievoerders voorgeschoteld waarbij het twijfelachtig is waarom Tegenlicht onkritische propagandistische activisten een lippendienst bewijst. Het staat in schril contrast met de doorgaans uitstekende tv-producties.
Deze zondag plaatste de Facebook-redactie van Tegenlicht een filmpje van Operation Maple, een Canadese beweging die strijdt voor een socialistischer Canada. In het filmpje “Monsanto, Seeds of Deception” wordt het bedrijf geportretteerd als een veelkoppig monster dat mensen ziek en arm maakt. Het verhaal begint dat Monsanto, toen het nog voornamelijk een chemiebedrijf was, producent was van chemicaliën zoals PCB’s en Agent Orange. Het filmpje suggereert dat Bt-maïs voor de mens giftig is, terwijl er de afgelopen 18 jaar dat het in de markt daarvoor geen bewijs gevonden. Ook citeert het de befaamde Séralini-studie dat op een relatie wees tussen Bt-Maïs en kanker. Maar vermeldt niet dat dit onderzoek door de wetenschappelijke gemeenschap massaal afgewezen is. Vervolgens is Shiv Chopra aan het woord over een vermeend complot tussen de overheid en Monsanto wat de reden zou zijn voor zijn ontslag bij het Canadese departement voor gezondheidszorg ‘Health Canada’. Over dit soort bangmakerij zonder de feiten correct te presenteren had scepticus Brian Dunning een sluitend oordeel:
“Ik vind het gebruik van ongeldige logica om mensen die niet wetenschappelijk onderlegd zijn angst aan te jagen om ze jouw mening te laten overnemen, onethisch, lui en intellectueel onoprecht.” (ref)
Dat juist het programma Tegenlicht dit soort propagandafilmpjes verder helpt verspreiden, is koren op de molen van de anti-ggo-beweging. Het staat niet op zichzelf. Met de regelmaat van een klok gaat de Facebookpagina van Tegenlicht verder dan een documentaire, en laat zich in met activisme. Eerder nog kwam op diezelfde Facebookpagina een ongegeneerde oproep voorbij tot steun voor Assange die ondanks een verbod op het publiceren van staatsinformatie, toch lekte. Aandacht voor de zaak zou Tegenlicht passen, maar of het verheffenswaardig is dat een klokkenluider de regels binnen een democratie aan zijn laars lapt, is een tweede. Niet veel later werd weer een-en-ander geplaatst wat leek op een anti-NSA-campagne. Met deze uitingen knabbelt het aan het objectieve karakter en blijft er minder over van de neutraliteit en feitelijke correctheid waar het programma om bekend stond.
Eind augustus 2013 promootte Tegenlicht de propagandadocumentaire Gasland, naar aanleiding van het positieve rapport over de gasboringen in Nederland. In een bericht heb ik de beheerder van de pagina geconfronteerd met de kennis dat uit onderzoek blijkt dat het brandbare kraanwater niet door fracking kwam en dat wat in de documentaire wordt getoond dus allang achterhaald is. De beheerder ging hier niet inhoudelijk op in, maar verwees naar de kritiek op de documentaire die op de bewuste pagina staat. Een tussen de regels verstopte opmerking welke in de verste verte niet opweegt tegen de promotie die werd gemaakt voor de propagandafilm. Het promoten van de documentaire neigt meer naar stemmingmakerij terwijl dat wetenschappelijk-kritisch gezien totaal ongefundeerd en dus volstrekt onnodig is. Zeker van een publieke omroep zou meer terughoudendheid mogen verwacht worden .
Op een e-mail richting de VPRO waarin deze kritiek is geuit, is niet gereageerd.
Wees de eerste om te reageren