Een vrolijk skeptisch kerstfeest

Goeiedag, het is vandaag zondag 21 december 2014, ik ben Jozef Van Giel en dit is de NN de aflevering van deze podcast. Vandaag spreken we over het kerstfeest.

De tekst komt van de video To Xmas and Beyond van The Thinking Atheist, en is ondertiteld en vertaald door Emile Dingemans.

[color-box]Transcript bij de video To Xmas and Beyond
Mensen vragen me wel eens of ik als skepticus Kerstmis vier? En ik zeg: zeker! Maar niet omwille van het kindje Jezus. De meeste kersttradities hebben niets te maken met het kindje Jezus. Neem nu de kerstboom. Eeuwen voordat het Kerstkind vermoedelijk werd geboren was het in vele culturen al de gewoonte om in de maand december groenblijvende bomen als decoratie in huis te halen om de winterzonnewende te vieren en om hun verschillende heidense goden een overvloedige oogst in het volgende seizoen te vragen. De praktijk bleef door de eeuwen heen in verschillende vormen bestaan. De oude Egyptenaren eerden hun zonnegod Ra met palmbladeren en groenblijvende bomen. De vroege Romeinen versierden hun huizen en tempels met groenblijvende takken als onderdeel van het heidense Saturnaliafeest, het feest van Saturnus, de god van de landbouw. Bij de vikingen in Scandinavië waren groenblijvende planten gewijd aan hun god Balder. Ze brandden Joelblokken en feestten door tot de laatste sintel uitging. De werkelijke christelijke traditie van de kerstboom begon pas in de 16de eeuw in Duitsland, en kerstbomen werden in de VS tot rond 1840 nog steeds gezien als heidense symbolen.

De winterzonnewende en niet het kindje Jezus lag waarschijnlijk aan de basis van 25 december als eerste kerstdag. Eind december worden de dagen weer merkbaar langer worden en komt de zon elke dag wat hoger. De winterzonnewende werd gevierd als wedergeboorte van de zon. Dat zijn de meeste religieuze mensen vergeten. Het zal je misschien verbazen dat Amerika pas op 26 juni 1870 kerstdag tot nationale feestdag verklaarde.
Ook geschenken uitwisselen heeft een heidense oorsprong die teruggaat op het Saturnaliafeest en oorspronkelijk om die reden door de katholieke kerk in de middeleeuwen verboden was.

Kerstliederen komen ook uit de Middeleeuwen, niet als religieuze liederen, maar als gewone volksliederen die tijdens de oogstfeesten werden gezongen en pas later in de eredienst werden geïntegreerd door religieuze figuren als Maarten Luther.

Maretak is een mooie kersttraditie. Maar weinigen beseffen dat de maretak ooit door de druïden en de Grieken als een mysterieuze, magische plant werd beschouwd, een heidens symbool van leven en vruchtbaarheid. In Scandinavië werd maretak beschouwd als de plant van de vrede. Onder de maretak kondigden vijanden wapenstilstanden af en werden ruzies tussen echtgenoten bijgelegd.

Velen keuren het gebruik van het woord XMAS af om de feestdag aan te geven, vaak roepen ze dat ze de Christus weer in Kerstmis willen! Nou, eigenlijk is XMAS… Kerstmis. De X komt van de eerste letter van het Griekse woord voor Christus. Wie XMAS een ‘oorlog tegen Christus’ noemt, vergist zich. Dat je daarover wat in de war geraakt, is begrijpelijk als je leest wat er in de bijbel over het kerstekind staat.

Bijvoorbeeld:

Het boek van Lukas laat Maria en Jozef naar Bethlehem reizen vanuit hun thuis in Nazareth in Galilea (Lukas 2:4), in tegenspraak met Matteüs (Matteüs 2:21-23), waar staat dat Maria en Jozef pas in Nazareth woonden na de geboorte van Jezus.

Matteüs, hoofdstuk 1 laat een engel verschijnen aan Jozef. Maar Lukas, hoofdstuk 1 zegt dat de engel aan Maria verscheen.

En wat te denken van de drie koningen waar we zo vaak over horen? In het boek van Matteüs, zijn het magoi, geen koningen. Nergens staat dat ze met z’n drieën waren. Het hele verslag is in strijd met het boek van Lukas, waar Jezus wordt bezocht door lokale herders, geen magoi. [Opm. Het woord magos (Grieks) betekent eigenlijk illusionist of waarzegger.]

En de wonderbaarlijke maagdelijke geboorte? Daar vind je ook niet veel over. Matteüs heeft blijkbaar de oorspronkelijke vertaling uit het Hebreeuws naar het Grieks verkeerd gelezen. Het Hebreeuwse woord ‘almah’ betekent niet ‘maagd’. Het betekent ‘jonge vrouw van huwbare leeftijd’ of ‘jong meisje’.

Hoe zit het met de afstamming van Jezus? Het boek van Matteüs geeft 28 generaties tussen David en de geboorte van Christus. Maar Lukas geeft er 41.

Volgens zowel Matteüs als Lukas werd Jezus geboren op of voor 4 vC, tijdens de regering van Herodes de Grote. Maar Lukas zegt dat Jozef en de zwangere Maria naar Bethlehem moesten gaan voor een volkstelling door Quirinius. Die volkstelling vond plaats in 6 nC… jaren later en na de dood van Herodes. Zelfs als er een volkstelling zou hebben plaatsgevonden in hun lokale belastingsgebied, dan was daar geen reis voor nodig – volgens de Romeinse traditie werden alleen mannen geregistreerd. Maria had niet eens hoeven reizen.

Matteüs zegt dat Jezus’ geboorte plaatsvond in een huis. Maar Lukas zegt dat Jezus’ geboorte in een stal gebeurde, omdat er geen plaats was in de herberg.

Na de geboorte van Jezus, zegt Matteüs, vluchtte de familie onmiddellijk voor meerdere jaren naar Egypte om aan Herodes’ toorn te ontsnappen (Matt. 2:13-14). Maar Lukas laat hen onmiddellijk terugkeren naar Nazareth.

Overigens is er geen bewijs dat een stad met de naam Nazareth bestond in de 1ste eeuw. Het wordt niet één keer genoemd in het hele Oude Testament. De Talmoed die 63 Galilese steden vernoemt, heeft het nooit over Nazareth. Ook niet in de vroege rabbijnse literatuur. Josephus’ uitgebreide geschriften over het Galilea van de 1ste eeuw vermelden 45 andere steden, maar geen Nazareth. In feite wordt Nazareth nergens vermeld door een historicus uit die tijd voor het begin van de 4de eeuw. Het werd waarschijnlijk pas veel later vermeld door gelovigen of omdat het iemand goed uitkwam.

De eerste verwijzing naar Nazareth verscheen niet in de historische literatuur voor de vierde eeuw. De uitdrukking ‘Jezus van Nazareth’ is meest waarschijnlijk een slechte vertaling van ‘Die van de Waarheid’.
De lijst gaat maar door. Uiteindelijk hebben de tradities rond de vermeende geboortedag van Christus absoluut niets te maken met Jezus Christus, maar wel met vroegere, heidense tradities. Zelfs mocht ene Jezus Christus echt bestaan hebben – ik zeg het eigenlijk niet graag – dan was hij in tegenstelling tot de afbeelding op je jaarlijkse kerstkaart, want hij werd geboren in het Midden-Oosten, zeker niet blank.

Ik hou van Kerstmis. Ik geniet van familie, vrienden, kerstversieringen, de kerstboom, de geschenken, de klassieke kerstliederen, warme chocolademelk en al dat lekkers. Maar net als veel andere skeptici, vier ik de zonnewende wetende dat die plastic Jezus in de kerststal reëler is dan de Jezus die hij voorstelt. Miljoenen christenen gebruiken nu heidense symbolen en tradities om het verhaal van een christelijke verlosser te verdedigen. Schenk hen een stralende glimlach, bied hen een kop warme drank aan en wens hen een fijne, vrolijke XMAS.[/color-box]

Het citaat van vandaag las ik op linkedIn. En dat ging als volgt:

[color-box]Mijn broer bijvoorbeeld, die nu een atheïst geworden is, zegt dat wat hem uiteindelijk overtuigde dat er geen god is, het moment was dat hij de bijbel gelezen heeft.[/color-box]

Tot de volgende keer.