Podcast: Download
Vandaag verkennen we de wondere wereld van de homeopathie. We zullen een homeopathisch recept bereiden en toetsen aan de wetenschappelijke realiteit. Verschillende delen van deze tekst zijn gebaseerd op een aantal artikels die door Skepsis, de Nederlandse sceptische beweging, gepubliceerd werden. Beluister in deze serie ook: Homeopathie deel 2
Deze podcast blijkt vrij goed te lopen. De voorlaatste aflevering is ondertussen al meer dan 100 keer opgeladen. Als je de vorige aflevering nog niet kon opladen dan moet je in iTunes uitschrijven en weer abonneren. Dat zou moeten lukken. Ik heb het probleem gemeld, maar nog geen oplossing van iTunes gekregen. Ik wil nog Rik Delaet bedanken die bij elke aflevering mijn script naleest en verbeteringen aanbrengt.
Vandaag verkennen we de wondere wereld van de homeopathie. We zullen een homeopathisch recept bereiden en toetsen aan de wetenschappelijke realiteit. Verschillende delen van deze tekst zijn gebaseerd op een aantal artikels die door Skepsis, de Nederlandse sceptische beweging, gepubliceerd werden.
Recept tot het maken van het homeopathische geneesmiddel Natrium Muriaticum D30
Neem 10 ml Natrium Muriaticum D1. Voeg er 90ml alcohol aan toe en schudt 10 keer krachtig vertikaal terwijl je de fles op een houten tafel klopt. Zo bekom je Natrium Muriaticum D2. Neem hiervan 10 ml, voeg er 100 ml alcohol bij en schud opnieuw krachtig. Op deze manier bekom je Natrium Muriaticum D3. Ga zo nog 28 keer verder en op die manier bekom je uiteindelijk Natrium Muriaticum D30.
Het Natrium Muriaticum D1 hoef je niet te kopen. Natrium Muriaticum is keukenzout (in de klassieke chemie Natriumchloride). Natrium Muriaticum D1 maak je door 100 gram keukenzout op te lossen in ongeveer 900 gram (=900 ml) gedistilleerd water.
Laten we deze manier om een medicament te produceren even in detail bekijken.
Het getal van Avogadro
Het getal van Avogadro is een fundamentele fysische constante waarop onder andere de volledige chemie gebaseerd is. Het getal van Avogadro zegt dat er in één mol van een willekeurige stof 6,02 x 1023 deeltjes zitten. Dat is een getal gelijk aan 602 en dan nog 21 nullen.
Een molecule is de kleinst mogelijke hoeveelheid van een stof waarbij die stof nog zijn eigenschappen behoudt. Als je bijvoorbeeld een fles water opdeelt in twee flessen van een halve liter, dan heb je nog altijd twee flessen met water. Dat kan je in principe altijd verder doen tot je een fles hebt waar nog slechts één molecule in zit. Als je die molecule nog eens probeert te delen, dan heb je geen water meer, maar waterstof en zuurstof, stoffen met totaal andere eigenschappen dan water.
Aangezien moleculen zo klein zijn, is het niet praktisch om daarmee te werken. Daarom werkt men in de chemie met een grotere hoeveelheid waarbij het totale aantal moleculen steeds hetzelfde is. Die eenheid noemt men de mol. Een mol is een hoeveelheid deeltjes van een bepaalde stof die overeenkomt met het aantal atomen in 12 gram koolstof. Je kan het aantal gram dat overeenkomt met één mol van een willekeurige stof berekenen als je zijn chemische samenstelling kent. Op die manier kan je berekenen dat één mol keukenzout ongeveer 58 gram weegt.
Met andere woorden, 58 gram keukenzout bestaat uit ongeveer 6,02 x 1023 deeltjes zout.
Goed, laten we nu deze informatie gebruiken om ons medicament te onderzoeken.
We zagen al dat Natrium Muriaticum D1 eigenlijk gewoon 100 gram keukenzout is opgelost tot 1000 ml oplossing. Dat betekent dat er in die liter water, ruwweg 1024 moleculen keukenzout zitten, of een 1 met 24 nullen achter.
Met behulp van Natrium Muriaticum D1 maken we dus Natrium Muriaticum D2 door een tiende van de D1 te nemen en terug 10 maal te verdunnen met alcohol of water. Natrium Muriaticum D2 bevat dus 10 keer minder moleculen zout of 1023 moleculen per liter.
Op die manier kunnen we berekenen dat Natrium Muriaticum D2 1022 deeltjes zout heeft. Dus telkens dat de volgende oplossing gemaakt wordt, valt er een nul weg in het totaal aantal moleculen keukenzout dat er in onze oplossing zit. Op die manier komen we tot de vaststelling dat er in één liter Natrium Muriaticum D24 nog gemiddeld ongeveer 10 moleculen zitten en in Natrium Muriaticum D25 nog gemiddeld ongeveer 1 molecule. Vanaf D26 hebben we dus zuivere alcohol of water. In feite moet je dit anders interpreteren. Bij D26 is de kans dat je één molecule zout vindt in de oplossing is gelijk aan 1 op tien.
Zo verder redenerend, is het eenvoudig om te begrijpen dat de kans dat je één molecule zout vindt in Natrium Muriaticum D30, ongeveer 1 op een miljoen is!
Zuiver alcohol
Natrium Muriaticum D30 is dus zuivere alcohol. Het komt overeen met een oplossing van één molecule zout in een volume oplosmiddel van 1000 m³ alcohol!
Tijdens deze bereiding komen er onvermijdelijk onzuiverheden in het mengproces die uiteindelijk in hogere concentraties in deze oplossing zullen aanwezig zijn dan het oorspronkelijke zout dat bedoeld was.
De D in deze bereiding betekent dat er bij elke stap 10 keer verdund wordt. De D komt van Decimaal. Er zijn ook bereidingen met een C die telkens 100 keer verdunt worden. Tenslotte bestaan er bereidingen met een K. Daarbij wordt het flesje volledig uitgegoten. Voor de volgende verdunning wordt enkel gebruikt wat er aan de wanden van de fles blijft plakken.
Het is interessant om de weten dat verdunningen tot C300 courant zijn dat komt neer op een verdunning waarbij één molecule opgelost wordt in een hoeveelheid oplosmiddel dat groter is dan alle deeltjes uit het volledige heelal.
Ten slotte zullen gebruikers van homeopathie opmerken dat ze soms pilletjes in plaats van drankjes krijgen. Die pilletjes worden verkregen door suiker of zetmeelpilletjes te besprenkelen met een homeopathische bereiding.
Geschiedenis
Heel lang geleden. Ongeveer 6000 jaar geleden was China een machtig keizerrijk met een rijke cultuur en in dat keizerrijk waren er zeer veel geneesheren. En alhoewel veel homeopathie-aanhangers het denken, heeft de geschiedenis van de homeopathie hier niets mee te maken. De geschiedenis van de homeopathie begint als volgt: In 1796 zat Samuel Hahnemann, een Duitse arts, zo goed als aan de grond. Toen kwam hij op een lumineus idee en publiceerde hij zijn bekende similia-regel, die stelt dat ziekteverschijnselen kunnen worden bestreden door een middel toe te dienen dat bij gezonde mensen gelijksoortige verschijnselen oproept. Dit product noemen ze het oertecticum. Daarstraks gaf ik het voorbeeld van de bereiding van Natrium Muriaticum D30. Zoals ik zei is dat opgelost keukenzout. We weten dat keukenzout voor een hoge bloeddruk kan zorgen. Dus zou je dit medicament kunnen gebruiken tegen een hoge bloeddruk. Volgens die zelfde homeopathische redenering zou je koffie als oertecticum kunnen gebruiken voor het bereiden van een middel tegen slapeloosheid en pruimen tegen de diarree.
Voor de verschillende oertectica en hun gebruik, houden de homeopaten boeken bij waarin ze deze allemaal neerschrijven. Om te bepalen welke oertectica gebruikt kunnen worden voor welke behandelingen voeren homeopaten zogenaamde proofings uit. Een proofing bestaat erin dat een gezonde, meestal homeopaat, het oertecticum in onverdunde vorm opneemt en dan noteert welke symptomen hij krijgt. Deze praktijk gaat terug tot de eerste proofing die door Hahnemann zelf is uitgevoerd met kinabast dat gebruikt wordt tegen malaria. Hij meende dat hij zelf gedurende een paar uur malariaverschijnselen kreeg. Daaruit concludeerde hij dat producten die kunstmatig een ziekte oproepen, die ziekte onderdrukt als je het in kleine concentraties neemt.
Het is ook belangrijk om te weten dat bij een proofing werkelijk alles wordt genoteerd. Als de homeopaat kort na het inslikken van het oertecticum plots moet denken aan zijn moeder, dan wordt dat opgeschreven. Ook als hij de nacht daarop droomt dat hij op een onbewoond eiland zit. Als je dan als patiënt op bezoek gaat bij een homeopaat, dan zal hij aan de patiënt ook vragen of hij misschien regelmatig aan zijn moeder denkt en of hij toevallig niet droomde van een onbewoond eiland. Het geheel van deze ervaringen wordt door de homeopaten “het ziektebeeld” genoemd. Dit middel moet tot een sterke verdunning gebracht worden, door telkens krachtig verticaal te schudden. Dat vertikaal schudden wordt bekrachtigd door telkens met het flesje op een houten tafel te kloppen. Voor dit krachtig schudden wordt de geleerde term potentiëren gebruikt.
Veel mensen denken dat homeopathie ongeveer hetzelfde is als kruidengeneeskunde, maar zoals je ziet heeft het daar helemaal niets mee te maken. Kruiden kunnen gebruikt worden als oertecticum in een homeopathisch middel, maar men kan evengoed iets anders gebruiken. Bijvoorbeeld cyanide, eendenlever of hondenstront. Wablief? Te gek? Nee nee! Eendenlever en Hondenstront worden echt gebruikt in homeopathische behandelingen. Je moet maar eens in Google zoeken naar het woord: Excrementum canium. Met een beetje geluk kom je op de website terecht van een homeopathisch bedrijf met de naam “remedia Homeopathie.” remedia-homeopathy Als je verder door de producten op deze website loopt zal je versteld staan van de producten die ze gebruiken. Veel vergiften, en eigenlijk weinig kruiden.
Er wordt ook beweerd dat homeopathie een natuurgeneeskunde is, maar ik zie niet in wat er natuurlijk is in wat ik hierboven beschreven heb. Het enige natuurlijke dat je kan vaststellen in dit ganse proces is dat een homeopathische verdunning niets doet zodat je lichaam op zijn eigen natuurlijk afweersysteem moet rekenen. Maar dat moet het ook doen als je helemaal niets doet.
De nieuwste ontwikkelingen
In 1988 heeft Jacques Benveniste een proef in het labo uitgevoerd dat hij in Nature kon laten publiceren waarmee hij de werking van de homeopathie zou hebben bewezen. De redactie van Nature heeft daarop een team van onderzoekers waaronder James Randi, een goochelaar, naar Parijs gestuurd om de tests te laten onderzoeken. James Randi heeft snel deze tests als frauduleus kunnen ontkrachten. Een assistente van Benveniste verwisselde stiekem de proefbuisjes.
Benveniste ging daarna zelfs nog een stap verder: en leverde homeopathie via het internet. Het volstond om een flesje oplosmiddel onder de boxen van een multimedia PC te plaatsen en de geluiden die via E-mail door Benveniste werden doorgestuurd over het flesje te laten gaan. (een soort toverspreuk).
De dubbelblinde proef op homeopathie
Elk redelijk mens zal, na het horen van bovenstaande theorie, onvermijdelijk vaststellen dat homeopathie zever in pakskes is en dus geen verder onderzoek verdient. Maar een goede scepticus staat open voor alles en als iemand toch een bewijs kan leveren voor deze behandeling, dan moeten we die verder kritisch onderzoeken. Als daar dan uit volgt dat er inderdaad een bewijs is voor de werking, dan zullen we met plezier ons ongelijk toegeven.
Sommige homeopaten beweren dat je de werking van homeopathie niet kan bewijzen met behulp van wetenschappelijke methodes omdat homeopathie een behandeling is die elke patiënt als individu behandelt. Die bewering op zich stelt de homeopathie al voor een eerste zeer groot probleem. Hoe kun je kennis opdoen en de homeopathie ontwikkelen als een effectieve behandeling als er geen enkele methode bestaat om te testen of het inderdaad werkt? Maar de wetenschappelijke methodes hoeven de mechanismen achter een proces niet noodzakelijk te begrijpen om te testen of iets wel werkt. Als iets een effect heeft, dan kan je dat onderzoeken. Een beproefde methode hiervoor is de dubbelblinde proef.
Het grote voordeel van deze proeven is dat je de werking van een medicament niet hoeft te begrijpen om toch te kunnen testen op zijn werkzaamheid. Eén van de belangrijkste argumenten tegen de homeopathie is dat er op homeopathische producten geen goed uitgevoerde dubbelblinde proeven bestaan met een positief resultaat. Alle publicaties die door homeopaten met de grote trom worden voorgelegd zijn ofwel niet dubbelblind ofwel is de populatie veel te klein. De homeopaten hebben hier een uitleg voor. “De homeopathie houdt zich bezig met de ziekte én de patiënt, zodat elk symptoom uniek is en bijgevolg een unieke behandeling vraagt”. De homeopathie gaat zelfs nog een stap verder. Als je dezelfde patiënt, met dezelfde ziekte naar 20 homeopaten stuurt zullen ze 20 verschillende medicamenten voorschrijven. Nochtans is het, zelfs in die omstandigheden, perfect mogelijk om een dubbelblinde proef uit te voeren:
Aangezien elke behandeling uniek is kan je niet de werking op één homeopathisch middel meten. Je kan wel de werking van homeopathie in het algemeen meten. De proef gaat als volgt: Je neemt een duizendtal patiënten. Je neemt een twintigtal homeopaten. De homeopaten onderzoeken elk een vijftigtal patiënten. Op basis van de homeopathische methoden schrijven ze aan hun patiënten de medicatie voor die ze nodig hebben. De patiënten gaan met dit voorschrift naar een aangestelde apotheker die hem het medicament geeft. Alleen, de helft van de patiënten krijgen een placebo in plaats van het homeopathisch middel. De patiënten en de homeopaten weten niet of de patiënt het homeopathisch middel krijgt of een neppil. De homeopaten volgen de ziekte verder op en maken verslag op (genezen of niet). Tenslotte controleert de onderzoeker of het aantal genezen patiënten die de bereiding kregen die de homeopaten voorschreven betekenend groter is dan bij deze die het placebo krijgen. Deze proef zou perfect werken ondanks de restricties die homeopaten leggen op hun praktijk (uniek etc.). En toch heeft nog nooit enige homeopathische organisatie een dergelijke proef gepubliceerd met positief resultaat. Er zijn wel al meerdere dergelijke proeven gedaan met negatief resultaat. In een latere podcast ga ik dieper in op dubbelblinde proeven.
Onze tijd is op en er is nog zoveel te vertellen. In de volgende aflevering gaan we verder en bekijken we enkele wetenschappelijk verklaringen voor de homeopathie, met welke gevolgen we geconfronteerd worden als de homeopathie echt zou werken, waarom zoveel mensen erin geloven. Tenslotte zullen we kijken welke logische misvattingen binnen de homeopathie gebruikt worden.
Lees verder in aflevering 2: Homeopathie deel 2
“De vermoeidheid van de rede produceert monsters”
Ik denk dat de homeopathie zo’n monster is.
Tot de volgende keer.
beste
2000 was een leuk jaar maar helaas voor U is het thans 2009 en is inmiddels het bewuste onderzoek van Ennis al lang en vanuit diverse bron (cfr BBC) naar de prullenmand verwezen. Dat je homeopathie wil verdedigen is uiteraard je goede recht maar probeer afstand te nemen van die eeuwige malafiede authoriteitsargumenten vooral wanneer ze al beschimmeld zijn.
Dr. G. Otte
Dr. G. Otte moet zijn argumentatieboekjes er even bijpakken en kijken wat een autoriteitsargument eigenlijk is.
Hier vind je de BBC aflevering waar Otte over schrijft:
http://www.bbc.co.uk/science/horizon/2002/homeopathytrans.shtml
Homeopathie werkt, daar is niet de minste twijfel over. Maar het blijft maar de grote ergernis van velen oproepen om hoofdzakelijk 2 redenen, 1 ervan gerechtvaardigd, en een andere, perverse reden:
de gerechtvaardigde reden tot ergernis is, dat er geen wetenschappelijke verklaring voor wordt gevonden. Dat ergert natuurlijk “de” wetenschap, maar is ook een blijvende uitdaging voor de homeopathie.
Ten tweede kan er met homeopathie ontzettend veel minder geld verdiend worden dan met de heeeel dure ontwikkelingen van nieuwe, reguliere geneesmiddelen. Homeopathie wordt in die zin wel degelijk als een bedreiging ervaren door de farmaceutica-industrie. En dus moet het ten alle prijze bestreden en geridiculiseerd worden. Dat is de perverse, niet goed te praten reden waarom homeopathie steeds weer aangevallen wordt, of (zogezegd) niet au sérieux wordt genomen.
Aan Jan Snauwaert:
Waarom gelooft u er wél in?
Beste Jan Snauwaert,
Jij zegt: “Homeopathie werkt, daar is niet de minste twijfel over.”
Als je dit beweert dan doe je een wetenschappelijk straffe uitspraak. En zoals iemand ooit heeft gezegd: “Straffe uitspraken vergen straffe bewijzen.”
Waar zijn die straffe bewijzen? Je vrienden die zeggen dat ze baat hebben gehad aan zo’n kuur? Getuigenverklaringen uit reclamefolders voor homeopathie?
Stel dat een aantal mensen mij komen vertellen dat ze in de tuin kaboutertjes van 10 cm hoog hebben gezien. Moet ik dat dan zomaar aannemen? Het zou toch kunnen dat er mensjes van 10 cm hoog bestaan, die een verborgen leven leiden onder de struiken. Waarom niet? Muizen zijn toch ook niet groter. En in Afrika wonen toch ook mensen die veel kleiner zijn dan de gemiddelde Europeaan. Je kan het bij voorbaat niet uitsluiten. Toch vermoed ik dat je het er moeilijk mee zou hebben om het te aanvaarden. Ook al bestond er een Vereniging ter Bewijs van her Bestaan van Kabouters. En zou er een kabouterologie wetenschap bestaan. Ze zouden minstens met een 10 cm groot fossieltje of zoiets moeten komen aandragen voordat je het ook maar in overweging zou nemen. Je zou met andere woorden vragen om “straf bewijsmateriaal”.
Maar welk bewijsmateriaal heb je nu voor homeopathie behalve de vroeger opgesomde anekdotes? Geen! Telkens als er op homeopathie een wetenschappelijke methode zoals dubbelblind onderzoek wordt losgelaten, blijven de resultaten uit.
En waarom zijn de beweringen van de homeopaten “straffe uitspraken”? Omdat ze volledig indruisen tegen wat de wetenschap totnogtoe heeft ontdekt. Een wetenschap die, geef toe, heel wat zaken in onze moderne wereld goed laat werken. Voor het goede of het slechte: ook ons wapenarsenaal is heel effectief! Maar of iets goed of slecht is wordt niet bepaald door de effectiviteit ervan, maar door wat wij ervan vinden.
Als homeopathie echt zou werken dan zou heel de chemische wetenschap op losse schroeven komen te staan en tot nader order heeft ze totnogtoe heel wat op haar palmares staan. En de inzichten nemen nog steeds toe. Haar theorieën worden steeds meer verfijnd maar nog slechts zelden helemaal herzien. Zo werkt wetenschap.
Het is natuurlijk waar als je zegt dat er in de farma-industrie megabedragen omgaan. Veel meer dan in de homeopathie (gelukkig maar, zou ik zeggen…). En dat er daar ook soms onfrisse praktijken gebeuren zal ik niet ontkennen. Maar een onfrisse praktijk goedpraten met te wijzen op het bestaan van onfrisse praktijken ergens anders is een Tu Quoque drogreden (heb ik hier geleerd!).
Hou je bezig met het bestrijden van alle onfrisse praktijken, maar stop met het verdedigen van wat, als het waar zou zijn, toverkunst zou zijn!
Leuk de verschillende reacties te lezen. Ik ben inmiddels een atheist, daar ik er van overtuigd ben dat god door mensen geschapen is en niet andersom. Echter, voor mij geldt hetzelfde voor de wetenschap. Het is voor mij simpelweg een manier waarop mensen iets willen staven. Dezelfde narcistische arrogantie die je ziet in religies zie je vervolgens in wetenschap: wij hebben de waarheid in pacht en als wij het niet wetenschappelijk hebben bewezen is het niet zo. HOE wetenschappelijk bewezen? Juist ja op de MENSELIJKE manier. Dus was de aarde plat, bewijs maar dat ie rond is. En konden we dat pas toen we zo ver ontwikkeld waren dat we ruimte foto’s konden maken. Maar de aarde was al die tijd al rond hoor, ook voordat wij MENSEN dat bewijzen konden.
Religie, wetenschap 1 pot nat!
Als homeopathie echt werkt – en dat doet het, daar zijn al veel testen op gebeurt die dat aantonen en zelf heb ik dat maar al te duidelijk aan de lijve ondervonden – dan is de enige onfrisse praktijk deze die erin bestaat de homeopathie te proberen in diskrediet te brengen. Maar ik neem aan, beste ridelo, dat je echt niet weet dat homeopathie werkt, anders zou je nutteloos gevecht ertegen pas echt pervers zijn.
Mijn vorige reactie is verdwenen. Er wordt hier aan ongeoorloofde censuur gedaan!??
Tiens? Mijn op 2 na laatste reactie verschijnt nu weer. Niks aan de hand zullen we maar zeggen.
Jan,
Ik laat geen reacties verdwijnen. Ik heb ook nog een job overdag (en niets met geneeskunde te maken) en ik zie je reactie dus nu pas voor het eerst.
Ik denk dat er een aantal dingen te zeggen zijn over je post.
Je schrijft:”zelf heb ik dat maar al te duidelijk aan de lijve ondervonden”: Ik geloof je. Waarschijnlijk heb je dat inderdaad ondervonden, maar tijdens mijn podcast heb ik duidelijk uitgelegd dat een “persoonlijke anecdotische ervaring” onmogelijk als een bewijs kan aangevoerd worden om verschillende redenen. De belangrijkste is dat je onmogelijk kan weten of het ene het gevolg is van het andere. Daarom worden clinical trials gedaan (ik spreek daarover in één van mijn volgende podcasts).
Je schrijft ook: “Daar zijn al veel testen op gebeurd die dat aantonen”. Als je zoiets beweert, dan moet je ook refereren naar deze testen die op een gecontroleerde manier gebeurd zijn. Dus is mijn vraag: kan je me referenties geven van die onderzoeken waarvan je beweert dat ze de de werking van homeopathie aantonen? Zolang je dat gewoon zegt, heb je geen argument. Als je die referenties geeft dan kan ik ze bekijken en dan kan je me ofwel overtuigen ofwel kan ik misschien argumenten waarom ze niet overtuigend zijn (bvb met een andere studie die deze ontkracht). Dat is de enige manier om een rationele discussie te voeren. Je hebt nu de manieren in handen om mij te overtuigen.
Jefke,
Wel, eigenlijk doen die argumenten mij toch een beetje glimlachen. In mijn geval was de werking zo duidelijk te danken aan de inname van een homeopatisch middel, dat het feit dat zoiets als “anekdotisch” bestempeld wordt, eigenlijk een lachertje wordt. Er was maar één mogelijke oorzaak dat de kwalen waaraan ik leed in korte tijd verdwenen, en dat was die inname van de homeopatische dosis, want alle andere uitwendige of “inwendige” factoren waren gewoon dezelfde gebleven. Soit. Voor de ongelovige Thomassen zijn er anders studies genoeg te vinden mbt homeopathie. Een beetje goede wil is voldoende, dunkt me. Ik ben pas wat gaan grasduinen op het Internet en vond al direct een pdf boordevol met positieve onderzoeksresultaten mbt homeopathie. Bonne chance als je al die studies wilt gaan natrekken! Je zult er bijna een dagtaak aan overhouden. Hier is er een link, maar er zijn er vele andere: http://abhalight.org/files/Researches_in_Homeopathy.pdf
Beste Jan,
Er is toch veel te zeggen over het artikel waarnaar je refereert. Ten eerste: de eerste pagina's van het artikel staat vol met onderzoeken naar wie homeopathie gebruikt en hoe tevreden de gebruikers zijn. Dat zijn natuurlijk geen bewijzen voor de werking ervan. Klanten van gebedgenezers, waarzeggers en astrologen zijn over het algemeen ook zeer tevreden klanten.
Wat betreft de andere referenties, is het toch wel belangrijk om te melden dat meta-analyses zeer controversieel zijn in de medische wereld, en wel om verschillende redenen. Ten eerste omdat je meestal de gegevens van verschillende onderzoeken niet zomaar kan optellen omdat dat ze meestal op verschillende manieren uitgevoerd zijn. Ten tweede omdat het dikwijls gebruikt wordt om resultaten van veel beperkte studies samen te brengen. Maar garbage in is garbage out. De som van veel slecht uitgevoerde studies is een grote slecht uitgevoerde studie.
Maar tot daar het gefilosofeer. Misschien moet je eens dit artikel lezen:
http://www.kwakzalverij.nl/833/De_roze_bril_van_de_homeopathie
Het spreekt niet precies over het document waar jij naar refereert, maar de meeste studies waarnaar jouw document refereert, staan er ook in (ik heb ze niet allemaal gecontroleerd). En dit artikel spreekt volgens mij wel over jouw tekst: http://www.healthwatch-uk.org/newsletterarchive/nlett69.htm#homeopathy
of ook deze PDF op blz 4:
http://www.healthwatch-uk.org/newsletterarchive/nlett69.pdf
Ik wil ook nog iets zeggen over je glimlach. Ik geloof inderdaad dat je ervaren hebt wat je vertelt. Maar dat kan onmogelijk als bewijs van de werking van homeopathie doorgaan. Dat heeft niets te maken met “ongelovige Thomassen”, maar alles met kritisch denken. Je moet eens je geest proberen open te stellen voor het feit dat je intuïtie niet altijd de juiste conclusies trekt. Het is perfect mogelijk dat je gans die ervaring hebt gehad zonder dat oorzakelijk verband. Ik spreek daar uitgebreid over in mijn podcast-aflevering of de Post Hoc misvatting. Het is perfect mogelijk dat je een placebo-effect ondervond. Het placebo effect kan tot 40% van de genezingen verantwoordelijk zijn (afhankelijk van de kwaal).
De reden waarom het in mijn geval onmogelijk om een placebo-effect kan gaan is heel eenvoudig. Ik had al vele andere middelen dan Causticum (het homeopatische middel dat mijn 'constitutioneel' middel blijkt te zijn) gebruikt, ook homeopatische, waarvan ik ook een zeer gunstig genezend effect verwachtte. Alleen bleef deze uit bij die andere middelen. Het placebo-effect werkte dus niet. Met Causticum daarentengen had ik écht resultaat, dat, gezien het voorgaande, niet te danken kon zijn aan een placebo-werking. Dit is voor mij een bewijs, al weet ik natuurlijk wel dat “statici” graag studies willen zien op grote groepen.
Je aantijgingen tegen zogezegd slechte uitgevoerde studies is op zijn zachtst gezegd nogal smalletjes. Het lijkt me eerder gewoon een vooringenomenheid die nergens overtuigend gestaafd wordt. Zo van “ik geloof er niet in, en ik blijf daarbij, wat er ook gebeure”. Toch één toegeving: ik zou ook graag eens een kwalitatief heeel goede, klinische studie + resultaten lezen van een homeopatische studie. Niet gemakkelijk, maar het moet mogelijk zijn.
Jan,
Toch is uw verhaal geen bewijs. Het kan nog altijd zijn dat je genezing toevallig tegelijk tot stand kwam met het nemen van Causticum. Je kan onmogelijk weten dat het niet zo is omdat je geen referentie hebt. Dat is de reden waarom er steeds met gerandomiseerde geblindeerde testen gewerkt wordt. Ik besef heel goed dat het heel moeilijk is voor iemand die het zelf meegemaakt heeft om die redenering te volgen, maar ik heb onlangs een patiënt van Ingrid Holvoet –een paranormaal genezer– gehoord die minstens even overtuigd was als jij. Ook patiënten van voodoo en gebedsgenezers zijn steeds zeer overtuigd. Dat betekent nog niet dat die dingen echt werken!
Wat betreft mijn aantijgingen naar de studies: ik heb je in de eerste plaats doorverwezen naar een aantal artikels die de referenties uit jouw artikelen weerleggen. Ik hoop dat je die gelezen hebt, ze zijn echt de moeite waard. En hier is er nog eentje: http://www.kwakzalverij.nl/469/Homeopathie_niet_meer_dan_placebo
Maar vooral het volgende: in bijna elke post schrijf je dat ik vooringenomen ben. Ik weet niet of ik dit als een ad-hominem of een stroman argument moet interpreteren, maar:
Wat wil je? Dat ik zwakkere normen gebruik om homeopathie te beoordelen dan andere therapieën?
Als ik een geneeswijze beoordeel, dan bekijk ik een aantal elementen: De eerste is: consistentie met mijn kennis van de wetenschap. Als je een willekeurige echte geneeswijze neemt, dan is die consistent met onze kennis van de anatomie en niet in strijd met, pakweg, onze kennis van de scheikunde. Gewoon al het feit dat homeopathie eigenlijk neerkomt op geschud water, doet bij mij de wenkbrauwen fronzen. Je moet heel duidelijk beseffen dat homeopaten beweren dat hoe meer je iets verdunt (tot voorbij het getal van Avogadro!) hoe sterker zijn effect wordt! Die uitspraak klinkt niet alleen onlogisch, ze is ook in strijd met zichzelf. Als je die uitspraak doortrekt kom je tot allerlei absurde situaties (luister nog eens naar mijn podcast, ik spreek erover)!
Ten tweede, gelijk welke geneeswijze moet aan exact dezelfde strenge voorwaarden voldoen om erkend te worden. En voor mij ook als geloofwaardig aanzien te worden. Die voorwaarden zijn duidelijk beschreven en het gevolg is dat als een bedrijf een nieuw medicament op de markt wil brengen, ze eerst de werking moeten bewijzen, dan de nevenwerkingen moeten onderzoeken en de optimale dosering moeten onderzoeken. Die ganse procedure duur ongeveer 10jaar. Dus, pas 10 jaar na het, dure, onderzoek, kunnen farmabedrijven aan een nieuw product beginnen verdienen. Ik sta achter zo'n strenge procedure! Onze gezondheid is dat waard! Maar vind je echt dat we voor homeopathie deze procedure moeten verzwakken? Als je antwoord op die vraag “ja” zou zijn, dan moet je je afvragen wie er dan vooringenomen is.
Het is ook belangrijk om te beseffen dat de bewijslast bij de homeopaten ligt en niet bij wie dat ontkent. Anders kan ik morgen afkomen wen Oenotherapie (een geneeswijze waarbij je iedere avond een glas wijn moet drinken, van een goede teroir en jaar) en eisen dat de ziekenfondsen die terugbetalen zolang ze niet bewezen hebben dat het niet werkt.
In je eerste post heb je geschreven dat er aan homeopathie minder te verdienen is. Ik denk dat dat helemaal niet waar is, wel in tegendeel. Ondertussen zijn er al verschillende homeopathiebedrijven die heuse multinationals geworden zijn. (biohorma, Dr Vogel…) En hoeveel onderzoek doen zij? Het moeilijkste deel in hun productieproces is het kleven van een etiket met een geleerd klinkende naam op de verpakking.
Trouwens, ik ben ervan overtuigd dat als de werking van de homeopathie bewezen zou worden, dat er heel snel verschillende van die grote farmabedrijven op de kar zouden springen. Het is toch prachtig? Gedaan met al dat biologisch onderzoek! De samenzweringstheorie van “big farma” houdt voor mij geen steek. Trouwens, daar bestaan tegenvoorbeelden van. Een belangrijk voorbeeld is de grote actie om de consumptie van antibiotica te verminderen. Geen enkel farmabedrijf dat die acties heeft gedwarsboomd. Nochtans, het was slecht voor hun portemonnee.
Dag Jefke,
Het spijt me het te moeten zeggen, maar je artikeltje (http://www.kwakzalverij.nl/469/Homeopathie_niet_meer_dan_placebo) is helemaal nietszeggend. Bijvoorbeeld omdat er zelfs totaal geen verwijzing staat naar het zogenaamde onderzoek van de zogenaamde Zwitserse onderzoekers. Sorry, dit is waardeloos.
Ik zeg niet dat je vooringenomen bent omdat je zou weigeren minder strenge normen te gebruiken voor homeopathie dan voor de reguliere geneeskunde. Dat valt alleen maar toe te juichen. Ik nodig je wel uit om zelf iets kritischer te staan tegenover je kritische uitlatingen mbt homeopathie. Ik begin met het gemakkelijkste punt: de produkten van bv Dr Vogel. Ik zeg niet dat ze niet zouden werken, dat laat ik in het midden, en ik ben niet deskundig terzake. Wel zeg ik dat Vogel nooit echt aan (klassieke) homeopathie doet. Zo houdt hij zich altijd nog strikt beneden de verdunningsdrempel waarboven volgens de fysica (of de scheikunde, is hetzelfde) niets meer overblijft van de oorspronkelijke stof. Ofwel gelooft hij zelf niet in de echte homeopatische werking, ofwel houdt hij er zich afzijdig van, bijvoorbeeld omdat hij er te weinig van zou af weten. Ook mengt hij verschillende stoffen met elkaar in zijn produkten, iets wat de klassieke homeopathie niet doet. Haal dus nooit Vogel aan als je wilt argumenteren tegen de homeopathie.
Een ander punt is: het homeopatische werkzame middel is nooit zomaar “geschud water”. Dan zou het natuurlijk niet werken. Men moet steeds van een stof uitgaan die oplossen en dan verder verdunnen, “potentiëren”, tot de gewenste graad van “potentiëring”/verdunning is bekomen. Alleen zo kan een homeopatisch middel zijn homeopatische werking verwerven.
Een andere zaak is, dat je schijnbaar nogal een sterk geloof lijkt te hebben in “bewijzen”. Maar wat men ook moge zeggen, keiharde, onomstotelijke bewijzen bestaan niet in deze wereld. Zelfs niet in de wiskunde. Men kan alleen dingen zo plausibel mogelijk maken, zodat men meer vertrouwen kan hebben in hun echtheid, werkzaamheid enz… Ook de 10 jarige testperiodes van nieuwe zijn geen bewijs van hun genezende werking. Men moet trouwens meer en meer toegeven dat men van vele nieuwe geneesmiddelen, die de markt gehaald hebben, de echte genezende werking – als die er zou zijn! – niet kent.
Ook is het niet juist dezelfde testprocedures van de reguliere geneeskunde zonder enige wijziging te willen toepassen op homeopathie. Dit kan gewoon niet omdat homeopathie totaal anders werkt, van een totaal andere natuur is dan de reguliere geneeskunde. Bij deze laatste is trouwens de testperiode zo lang, omdat men er zich wil van verzekeren dat alle mogelijke schadelijke bijwerkingen van het nieuwe produkt gekend zijn. Die schadelijke bijwerkingen zijn er niet eens in de homeopathie, dus heeft, ondere andere om die reden, zo'n lange testperiode ook geen zin.
We hebben nog geen sluitende wetenschappelijke verklaring voor homeopathie. Dat komt er wellicht een dag, wanneer de fysica, annex scheikunde, weer een of enkele stappen verder staat. Maar ondertussen ben ik, samen met vele anderen, er zeker van dat mits de juiste toepassing, de homeopathie van onschatbare waarde is. Er is een specifieke, “homeopatische” werking. En ja, het zou kunnen, dat hoe hoger de verdunning is, hoe sterker de werking, dat valt niet bij voorbaat uit te sluiten zolang men niet weet wat het precieze achterliggende mechanisme is.
Over voodoo en andere praktijken spreek ik me niet uit, maar ze lijken me op het eerste gezicht eerder duistere praktijken uit een ver verleden, dan topgeneeskunde, zoals homeopathie.
Jan,
Eindelijk wat tijd gevonden om even te reageren:
1 http://www.kwakzalverij.nl/469/Homeopathie_niet_meer_dan_placebo: Heeft wel een verwijzing: “The Lancet van 27 augustus 2005”. Bovendien heb ik je ook naar een aantal andere waardevolle artikels verwezen. Blijkbaar vind jij trouwens alles waardeloos wat niet in je kraam past.
2. Ik wist dat je zou zeggen dat Vogel geen echte homeopathie is. Het probleem is dat er ongeveer evenveel soorten homeopathie zijn als er producenten of therapeuten zijn.
3. Je moet je klassiekers (Hahnemann) eens herlezen en dan zal je vaststellen dat de echte homeopathie wel degelijk zeer sterk verdunt. Tot onder de grens van Avogadro. Maar dat wist Hahnemann natuurlijk niet, want de scheikunde stond toen nog in zijn kinderschoenen. Bovendien wordt fytotherapie dikwijls verward met homeopathie (soms bewust omdat homeopathie een betere marketing heeft). Daarover spreek ik in de 14de aflevering: http://kritischdenkenpodcast.blogspot.com/2009/05/en-hoe-zit-het-met-kruiden.html.
4. Wat is het verschil tussen “schudden” en “potentiëren”? Je moet nog eens naar deze aflevering het tweede deel over homeopathie luisteren, want ik spreek verschillende keren over potentiëren. Het is een argument van magisch denken. (lees nog eens na) Als mijn uitleg niet klopt dan moet je me eens proberen uit te leggen wat het wel is en hoe “potentiëren” de geneeskrachtige werking van het oertecticum in het water ingeprent krijgt. Ik herhaal nog eens: homeopathie is ontstaan in een tijd waar de chemie, de biologie en de fysica nog in hun kinderschoenen stond en men allerlei mechanismen veronderstelde die achteraf totaal fout bleken te zijn.
5. Ik dring inderdaad aan op bewijzen. Vooral voor straffe beweringen en zeker als die straffe beweringen een impact op de volksgezondheid kunnen hebben. Maar dat betekent niet dat ik geloof in absolute zekerheid. Over twee weken komt er een aflevering met als titel “de twijfelbenadering”. Het is inderdaad zo dat absolute zekerheid niet bestaat, maar dat is niet hetzelfde als zeggen dat alle beweringen hetzelfde waarheidsgehalte heeft. Ik ben momenteel met een reeks afleveringen bezig over die zaken. Een eerste (nummer 17) over wat wetenschappelijk onderzoek is. Een heel belangrijke filosofie hieromtrent is het falsifieerbaarheidsprincipe van Karl Popper. Ik spreek daarover. Luister maar: http://kritischdenkenpodcast.blogspot.com/2009/06/gegevensrijke-en-gegevensvrije.html
6. Ik denk dat die 10 jarige testperiodes een veel betere argumentatie zijn voor de werking dan uw persoonlijke ervaring met homeopathie. Maar het is inderdaad geen absolute zekerheid (zoals ik in punt 6 al schreef). Maar de bewijsvoering is, in vergelijking met die van homeopathie gigantisch.
helemaal geen topgeneeskunde is, maar je reinste kwakzalverij.
7. Uw uitspraak: “als die er zou zijn!” rond de werking van EBM (evidence based medicine). Geeft me de indruk dat jij eerder vooringenomen bent dan ik. Blijkbaar leg je rationele argumenten gewoon naast je neer. Je moet absoluut de aflevering van deze week (21 juni) en van volgende week beluisteren! Ze gaan over medische testen en placebo werking.
8. “Ook is het niet juist dezelfde testprocedures van de reguliere geneeskunde zonder enige wijziging te willen toepassen op homeopathie. Dit kan gewoon niet omdat homeopathie totaal anders werkt”: Deze uitspraak wordt in de logica gecatalogiseerd onder “Specifiek pleiten”. http://kritischdenken.info/drogreden/
Ik de aflevering die ik volgende week publiceer leg ik uit dat dubbelblind gerandomiseerd onderzoek perfect kan uitgevoerd worden op alternatieve geneeswijzen. Van die alternatieve geneeswijzen is homeopathie zelfs de gemakkelijkste van allemaal! (zeker luisteren volgende week!) Bovendien is dit door de homeopaten in de COSTB4 discussie (die gevoerd werden ter uitvoering van de wet Colla) door de homeopaten zelf bevestigd.
9. Homeopathie heeft geen nevenwerkingen omdat het ook geen werking heeft. Spinoza zegt dat niets “goed” of “slecht” is. Dat hangt enkel af van de context. Werking van een geneesmiddel zijn gewoon de effecten die gewild zijn door de arts en nevenwerkingen deze die niet gewild zijn. Waarschijnlijk is die bewering van de homeopaten het beste bewijs dat homeopathie niets doet. Hoe kan in godsnaam een pilletje weten welke dingen het wel en welke het niet moet doen in het lichaam. Nog iets. Bij kruiden, die wel effecten hebben, beweert men dat soms ook en dat is fout. Het probleem is meestal dat men de nevenwerkingen niet kent.
10. “We hebben nog geen sluitende wetenschappelijke verklaring voor homeopathie. Dat komt er wellicht een dag, wanneer de fysica, annex scheikunde, weer een of enkele stappen verder staat.” Dit is een argument van naderende aanvaarding: http://kritischdenken.info/drogreden/
Het is toch wel een slechte argumentatie voor een therapie waarvan we de werking nog altijd niet kunnen bewijzen en waarvan de mechanismen tegenstrijdig zijn met een aantal theorieën die ons in staat stellen om kankers te genezen, auto’s te doen rijden, naar de maan te vliegen, GPSen te doen werken, het menselijk genoom te ontrafelen, en deze discussie op het internet te voeren!
11. “Maar ondertussen ben ik, samen met vele anderen, er zeker”: Dus ben jij vooringenomer eerder dan ik. Ik dacht dat je daarnet beweerde dat absolute zekerheid niet bestaat?
Ik ben trouwens ook zeker van het bestaan van kouskabouters. Dat zijn kleine wezens die in huis lopen en de kousen stelen uit de was om ze als muts te gebruiken. Ik heb zelfs een bewijs van hun bestaan: regelmatig verdwijnt er één exemplaar van een paar kousen. Soms komen ze weer terecht. Dat is omdat de kouskabouters ze terug brengen om te laten wassen. Bewijs nu maar dat mijn theorie niet klopt.
Klinkt dat belachelijk? Niet belachelijker dan een theorie over geheugen van water.
12. Homeopathie is helemaal niet waardevol. Integendeel, het is gevaarlijk omdat het mensen soms weerhoudt van echte therapie waardoor die mensen te laat kunnen komen.
Ik stel trouwens vast dat je hier jezelf tegenspreekt door te zeggen dat echte homeopathie (evenals Dr Vogel) wel degelijk onder de Avogadrogrens gaat.
13. De theorie over voodoo is niet verder gezocht dan die van homeopathie. En ik hoop dat je ondertussen begrepen hebt dat homeopathie helemaal geen topgeneeskunde is, maar je reinste kwakzalverij.
Beste Jan,
Ik denk dat ik dit deel nog eens in een aparte podcast zal plaatsen voor mijn luisteraars. Je hebt me hier een prachtige case gegeven. Bedankt.
Jefke
Jefke
Nou van pure vooringenomenheid gesproken, je laatste bijdrage “bulkt” ervan. Al mijn opmerkingen waren juist en waar, en jij legt ze gewoon naast je neer met pseudo-argum. Het toont nog maar eens aan dat een scepticus een scepticus blijft en er met dergelijke mensen geen redelijke discussie mogelijk is. Je bijdragen zijn waardeloos.
Homeopathie is van onschatbare waarde. Heeft niks te zien met voodoo. Als je dat onderscheid nog niet kunt maken, dan moet je maar eens de pretentie opgeven van een kritisch denker te zijn. Maar dat is het probleem denk ik: pretentie en vooringenomenheid. Homeopathie en reguliere geneeskunde zijn niet tegengesteld aan elkaar, maar complementair. Maar je begrijpt het mechanisme van de homeopathie niet (wat trouwens niet eens een grote tekortkoming is op zichzelf, want niemand begrijot het ten volle), en daarom wijs je het gewoon af. Van blinde vooringenomenheid gesproken. Iedereen die tot een werkelijk kritisch oordeel in staat is, zal je nu ondertussen wel door hebben, Jozef Van Giel uit Oostkamp.
Homeopathie, heb ik zelf ondervonden samen met duizenden andere mensen, vermag chronische ziektes te genezen, iets wat de reguliere geneeskunde niet kan. Die laatste kan dan weer meer aangewezen zijn voor heel acute aandoeningen. Ze zijn dus complementair, maar homeopathie is veruit te verkiezen in de meeste gevallen.
Tot slot nog volgende bedenking: er is een hemelsbreed verschil tussen mensen die zoeken naar waarheid en sceptici, annex dogmatici blijkt weeral eens. Ik heb trouwens nooit gezegd dat absolute waarheid niet bestaat. Ik beweer dat absolute bewijzen niet bestaan, wat niet meer dan een gevolg is van het feit dat niemand de (absolute) waarheid in pacht heeft. Ongelofelijk hoe je de woorden van iemand anders verdraait. En dat terwijl iedereen kan verifiëren wat ik echt gezegd heb, omdat de tekst er nog zwart op wit staat. Qua demagogie kun je sommige van onze politici naar de kroon steken. Misschien moet je mijn teksten dan maar gewoon deleten of “aanpassen” (editen en veranderen).