Goeiedag, het is vandaag zondag 13 november 2016, ik ben Jozef Van Giel en dit is de 296ste aflevering van deze podcast.
Ik had jullie beloofd om nog enkele afleveringen te besteden aan creationisme en evolutietheorie. Wel, hier komen we.
In februari heb ik op een discussieforum een bericht gezet naar aanleiding van de 40ste verjaardag van de publicatie van het boek ‘De zelfzuchtige genen’ van Richard Dawkins. Ik wou daarmee nog eens het belang van deze bevindingen in de kijker zetten, maar het duurde niet lang of een creationist reageerde op mijn bericht dat Dawkins en anderen een geloof hebben in wat zij ‘evolutie’ noemen, iets wat nooit bewezen zou zijn.
Het vervolg was een vrij lange discussie. In die discussie heb ik geprobeerd om zijn argumenten op een zo systematisch mogelijke manier te beantwoorden. Het heeft me wel wat werk gekost, maar ik denk dat ik uiteindelijk een vrij goede bloemlezing heb gegeven van het bewijsmateriaal voor de evolutietheorie. Ik heb hem ook zoveel mogelijk referentiemateriaal ter beschikking gesteld. Dat referentiemateriaal vind je dan ook op de notitiepagina van deze reeks afleveringen.
De discussie liep in het Engels en mijn gesprekspartner was van Zuid Afrika en hij was het Engels niet zo machtig. Rik en ik hebben de volledige tekst vertaald en geprobeerd om het gesprek zo goed mogelijk weer te geven zonder zijn intentie te vervormen, maar zijn slechte Engels maakte die oefening niet eenvoudig.
Vandaag en in de komende afleveringen horen jullie deze discussie.
Voor alle duidelijkheid: ik maak me geen illusies dat ik hem heb kunnen overtuigen. In feite is rationele argumenten aanbrengen niet de beste manier om iemand van gedachte te doen veranderen. Een veel betere methode is de socratische methode.
Hier komt het eerste deel:

Jozef – Februari 22

Vorige maand (Januari 2016) was het de 40ste verjaardag van de publicatie van het boek ‘De zelfzuchtige genen’ van Richard Dawkins. Dat was misschien wel het belangrijkste boek uit de 20ste eeuw over evolutie. Iedereen zou dit boek moeten gelezen hebben en ik hoop dat je hiervan overtuigd zal zijn aan het einde van dit bericht.
In dit boek voegde Dawkins een tamelijk revolutionair inzicht toe aan de evolutietheorie. Zoals iedereen weet, wordt evolutie aangestuurd door 3 wetten: reproductie met overerving (de kinderen erven hun eigenschappen van hun ouders), variatie (de kinderen zijn niet identiek, maar zijn lichtjes verschillend ten opzichte van elkaar en van hun ouders) en (natuurlijke) selectie (door de beperking van de bronnen, is er een competitie tussen de soortgenoten voor deze bronnen en de best aangepaste zal de meeste kans hebben om te overleven en bijgevolg in staat zijn om zijn eigenschappen over te dragen aan de volgende generatie.)
Tot zover oké, maar Dawkins postuleerde in zijn boek dat dit mechanisme eigenlijk niet werkt op de soorten, maar integendeel op de genen. Merk op dat Darwin onmogelijk tot deze conclusie was kunnen komen om de eenvoudige reden dat genen en DNA in zijn tijd onbekend waren. Volgens Dawkins zijn soorten enkel vehikels voor de genen waarmee deze hun reproductie verzekeren.
Dit gewijzigd inzicht legde veel beter de verschillende effecten uit die we in de natuur zien. Eén van die zaken is het bestaan van altruïsme, zoals Dawkins in een volledig hoofdstuk van het boek uitlegt. Mensen die dus argumenteren dat Dawkins beweerde dat evolutie noodzakelijkerwijs zelfzucht genereert, hebben alleen de titel van het boek gelezen en niet de inhoud. Het boek vertelt je net het tegengestelde. Ook het bestaan van virussen (die het reproductiesysteem van hun gastheer gebruiken voor hun eigen reproductie) wordt beter uitgelegd met het genenmodel van Dawkins.
Maar een ander interessant concept dat Dawkins in zijn boek introduceerde was dat van de ‘meme’. Hij beargumenteerde dat culturele entiteiten, zoals ideeën, gereedschappen, geloven, grappen, religies, gewoontes enz…, ook de wetten van de evolutie volgen. Om dit concept te beschrijven, bedacht hij het woord meme als basiscomponent van zo’n culturele entiteit. Hij beargumenteert dat memen ook een proces van reproductie en variatie doorlopen. Hun natuurlijke habitat is niet de wereld, maar onze breinen. Ook hier zijn de bronnen beperkt. Mensen kunnen namelijk maar een beperkt aantal concepten in hun hersenen vasthouden, bovendien moeten die concepten zorgen dat ze in andere hersenen terechtkomen voor de eigenaar van de hersenen overlijdt. Bijgevolg strijden de memen voor hun voortbestaan in die zin dat de best aangepaste memen aan andere mensen zullen voortverteld worden zodat ze kunnen voortbestaan. Net zoals genen in dieren en planten, recombineren memen om nieuwe culturele entiteiten te vormen die beter aangepast zijn om zichzelf te reproduceren. Bijvoorbeeld: een grap kan lichtjes aangepast worden en daardoor succesvoller worden. Dat zal ervoor zorgen dat de grap meer zal herhaald worden en overleven. Ze kan ook een wijziging krijgen waardoor ze niet meer grappig is en dan zal ze uitsterven.
Dit inzicht wordt nu meer en meer gebruikt om uit te leggen waarom veel overtuigingen die zinloos of zelfs schadelijk zijn voor de mensen die ze houden, toch succesvol blijken. Ze bevatten veel memen die hen immuun maken voor uitsterven, zoals appelleren op angst.

Olivier– 7 maart

Hi Jozef, ik ga dit boek in mijn leeslijst plaatsen. In verband met hetzelfde onderwerp kan ik je het boek ‘Sapiens’ van Y.N. Harari aanraden. Er is een hoofdstuk gewijd aan het belang van ‘vertrouwen’ en ‘geloven’ in de menselijke beschavingen en hun evolutie.

Franshwa in antwoord op Olivier–8 maart

Richard Dawkins en anderen houden zich bezig met een geloof dat ‘evolutie’ genoemd wordt. Het idee dat gelijk welk proces van veel vallen en opstaan progressieve destructie of progressieve verbetering zal ondervinden. Maar elke verbetering, direct of progressief, is onmogelijk zonder één of andere intelligente bron (direct of indirect) dat het proces naar verbetering begeleidt. Dit betekent dat ‘ideeën, werktuigen, geloven, grappen, religies en gewoonten’ in feite niet de wetten van de evolutie volgen, maar eerder die van intelligentie. Zoals we allemaal weten is evolutie geen ontwerp of intelligentie zoals verkondigd wordt door de gelovers van dit valse geloofssysteem dat ‘evolutie’ genoemd wordt. Het is maar iets om over na te denken.

Olivier – 8 maart

Intelligentie niet aangestuurd door de wetten van de evolutie? Is het dan geen geavanceerde kunde van de mensheid die compenseert voor veel zwakheden van het menselijk lichaam? Als het niet zo’n geavanceerd voordeel was tegenover andere diersoorten en de omgeving, dan zou de mensheid in de toestand gebleven zijn waarin ze enkele duizenden jaren geleden was: slechts enkele miljoenen individuen die alleen maar wat fruit van de bomen plukten.
We kunnen dus aannemen dat intelligentie iets is als fysische sterkte of weerstand tegen virussen. Het is een bijkomende capaciteit die ook door de wetten van de evolutie aangestuurd wordt. Daarenboven is er de capaciteit van een individu om zijn intellectuele capaciteit te vergroten door te netwerken, te delen, vertrouwen en gemeenschappelijk geloof, maar ook informatie is een soort bewijs dat er verschillende vormen van intelligentie zijn en sommige onder hen zijn meer relevant dan andere of meer bruikbaar in een bepaalde situatie dan andere. Er is ook het interessante boek van Jared Diamond waarin hij uitlegt waarom de rijke en sterke beschaving van de Inca’s vernietigd werd door slechts enkele Spaanse avonturiers. Een belangrijke reden was dat in de Inca beschaving, lezen en schrijven voorbehouden was aan een elite en ze waren niet in staat om snel informatie te verspreiden over de nieuwe Spaanse bedreigingen. (Het boek is: ‘Guns, Germs and Steel’ of ‘Zwaarden, paarden en ziektekiemen’.)
Ik zou zelfs durven geloven dat dit ook van toepassing is op business: fundamentele waarden, doelen, gedrag, vertrouwen, de capaciteit om te communiceren, om de omgeving te analyseren, om te reageren, om zich aan te passen en de capaciteit om een strategie te ontwikkelen voor het maken of breken van het succes van een onderneming. Laten we ons herinneren aan de ondernemingen die ‘te groot om te mislukken’ waren en uiteindelijk toch stierven omdat ze niet de businessintelligentie hadden om hun omgeving te analyseren en zich aan te passen, zoals de evolutie dicteert over soorten.

Jozef in antwoord aan Franshwa – 8 maart

Ik volg Olivier, en echt, Franshwa, je moet echt eens ‘De zelfzuchtige genen’ lezen, want daarin legt Dawkins in detail uit hoe evolutie invloed heeft op culturele elementen.
Nog een belangrijk punt: in de wetenschap zijn er zes fundamentele feiten waarop zoveel kennis is gebaseerd dat het gewoonweg onredelijk is om zomaar te gaan beweren dat ze fout zijn. (In de wetenschap noemen we een ‘theorie’ een verzameling uitdrukkingen die de hoogste graad van bewijs hebben). Deze 6 theorieën zijn:
1) De wetten van Newton over mechanica en gravitatie
2) De wetten van de thermodynamica
3) De elektromagnetische wetten van Maxwell
4) De relativiteitstheorie
5) De kwantumfysica
6) Evolutie door natuurlijke selectie.
Er zijn zo veel fenomenen in de natuur die door deze zes theorieën worden verklaard dat het irrationeel is om zomaar te zeggen dat ze fout zijn. Het is mogelijk dat er op een gegeven ogenblik iemand zal komen met een betere uitleg dan één of meerdere van deze theorieën, maar die nieuwe theorie zal in staat moeten zijn om minstens alle fenomenen die al uitgelegd werden door de vorige theorie uit te leggen én daarenboven ook nog fenomenen kunnen verklaren die tot nu toe niet verklaard werden, ofwel moet deze theorie eenvoudiger zijn dan de oude theorieën en tegelijk evenveel kunnen verklaren.
Een goede theorie maakt goede voorspellingen over fenomenen. Dankzij de evolutietheorie bijvoorbeeld kunnen we voorspellen hoe ziektekiemen tijdens een epidemie evolueren. We kunnen uitleggen wat er met soorten zal gebeuren als ze naar een andere omgeving migreren, om slechts enkele voorbeelden te geven. Op de website ‘Talk Origins’ http://www.talkorigins.org/ kan je honderden andere voorbeelden vinden.
Dus, als je denkt dat evolutie fout is, welk ander model stel jij dan voor om uit te leggen wat de oorsprong der soorten in de natuur is?

Franshwa in antwoord op Olivier – 8 maart

Hi Olivier,
Het is tamelijk gemakkelijk om uit te leggen dat evolutie op basis van de wetten die door Jozef geciteerd zijn niet de oorzaak van intelligentie zijn, maar dat ze eerder het gevolg zijn van intelligentie. De eerste twee wetten ‘voortplanting met overerving’ en ‘variatie’ hebben vanzelfsprekend intelligentie nodig als oorzaak voor de uiteindelijke ‘voortplanting met overerving’ en ‘variatie’. Als er geen intelligente bron was die de eerste twee wetten begeleidde, dan zou het niet bestaan hebben en we zouden het niet ervaren hebben in de wetenschap. De derde wet gaat over ‘natuurlijke selectie’, die een poging is om de evolutietheorie in zijn geheel uit te leggen met inbegrip van de eerste twee wetten die ik uitgelegd heb. Zelfs ‘natuurlijke selectie’ zoals door Jozef beschreven heeft intelligentie nodig, want welke intelligente bron vertelde aan de beperkte bronnen om met elkaar in competitie te treden en te overleven? Men kan niet beargumenteren dat intelligentie niet noodzakelijk is in deze gevallen omdat dat betekent dat het proces random is of dat geluk een rol speelt (zelfs een random proces vergt intelligentie) om competitie en overleving te verzekeren. Geen enkel random proces zal ooit duurzaamheid van enig proces verzekeren behalve toeval.
De reden waarom we vandaag niet alleen maar ‘fruit plukken op de bomen’ (niet iets wat we ooit deden) is omdat we Geschapen (red: met hoofdletter G) werden zoals we nu zijn, duizenden jaren geleden, door een oneindig intelligente God.
Ik volg je voor 100% met jouw citaat:
‘Laten we ons herinneren aan de ondernemingen die ‘te groot om te mislukken’ waren en uiteindelijk toch stierven omdat ze niet de businessintelligentie hadden om hun omgeving te analyseren om zich aan te passen, zoals de evolutie dicteert’. Behalve dan te zeggen dat ‘businessintelligentie’ niets te maken heeft met de wetten van de evolutie omdat deze wetten intelligentie als bron verwerpen.

Franshwa in antwoord op Jozef – 8 maart

Hi Jozef,
‘Evolutie’ kan geen impact hebben op culturele elementen, want het zijn culturele elementen die impact hebben op ‘evolutie’ (als men naar zijn omschrijving kijkt) en niet omgekeerd. Ik ben 100% akkoord met jou over de eerste 5 feiten in de wetenschap en ik heb nooit gezegd dat ze fout zijn. Maar de zesde, zogenaamde ‘evolutie’ is volledig in strijd met de eerste 5, want de eerste 5 zijn meetbaar, testbaar, herhaalbaar en geven duidelijk een indicatie van een externe intelligentie voor hun bestaan.
‘Evolutie’ past in geen enkele van de karakteristieken van deze eerste vijf wetenschappelijke feiten. Daaruit volgt dus dat het fout is om te zeggen dat evolutie ook een feit is. Waar en fout kunnen nooit mixen omdat ze te ver van elkaar staan. ‘Evolutie’ is daarom geen goede theorie en kan geen voorspellingen maken en het voorbeeld dat je gaf over ‘ziektekiemen’-verbetering heeft niets met evolutie te maken omdat elke verbetering het gevolg is van een ‘intelligentie’-bron en zoals ik al uitlegde, verwerpt ‘evolutie’ elke vorm van betrokkenheid van intelligentie. Hetzelfde geldt voor de migratie van soorten naar een nieuwe omgeving. Ook hier is een intelligente bron noodzakelijk voor de aanpassing en overleving. Het ligt voor de hand dat de oorsprong van alle soorten in de natuur het gevolg is van een intelligente bron die de soorten creëerde op één moment. ‘Evolutie’ heeft nooit een rol gespeeld in ook maar enig iets dat we zagen, omdat men simpele logica zou verwerpen indien iemand zou moeten geloven dat alles dat we rond ons zien, alleen maar zou evolueren zonder enige intelligente bron erachter. Ik geloof dat God Jezus de schepper is van alles.
Dus, beste mensen, wacht niet op ideeën om te evolueren vooraleer ze op de werkplaats geïmplementeerd worden. Dit zou wel eens miljoenen jaren kunnen duren. Gebruik gewoon je intelligentie om een snelle verbetering te verzekeren op een relatief korte termijn.

Zo, de toon was gezet. Hoe pak je het aan om dit soort redeneringen van antwoord te bieden? Volgende keer horen jullie hoe ik hierop heb geantwoord.

Het citaat van vandaag komt van Professor Nummendal. Nummendal is een fictieve figuur uit het boek “Nooit meer slapen” van Willem Frederik Hermans
Professor Nummerdal zei:

Wat is wetenschap? Wetenschap is de titanische poging van het menselijk intellect zich uit zijn kosmische isolement te verlossen door te begrijpen.

Het boek Sapiens van Y.N. Harari, waarover Olivier sprak.
Het boek Guns Germs and Steel van Jared Diamond waarover Olivier sprak
Link naar het boek ‘de zelfzuchtige genen’ van Richard Dawkins
‘Talk Origins’ is waarschijnlijk één van de beste referenties over evolutie op het internet
Link naar luisterboek ‘Ontstaan der soorten’