Een skeptische gids naar IJsland

Podcast: Download

Een kritische reisgids naar IJsland

Dit is de zesentwintigste aflevering van deze podcast.
Je kan het downloaden door met met de rechtermuisknop op de link te drukken en dan “Save link as” te selecteren. (op een Mac moet je klikken met CTRL ingedrukt):
of abonneren:
Je kan ook voor informatie naar mijn website.

Hier is de transscript:

Goeiedag, het is vandaag zondag 30 augustus 2009, ik ben Jozef Van Giel en dit is de 25ste de aflevering van deze podcast.
Deze aflevering kwam tot stand mede dankzij Rik Delaet.
Een sceptische reisgids naar IJsland
1. IJsland kritisch bekeken
Ik heb dit jaar mijn zomervakantie in IJsland doorgebracht. Het is een prachtig land en waarschijnlijk keer ik er nog naar terug om de zaken te zien die we deze keer hebben moeten overslaan. Maar aan de andere kant is de wereld zo groot en zijn er nog zo ongelofelijk veel prachtige dingen te zien op de wereld.
Zoals ik reeds zei was dat een vakantiereis. Maar er is iets in mij dat nooit op vakantie gaat en dat is die sceptische geest. Alles wat ik zie en ervaar probeer ik in een context te plaatsen van wat ik begrijp en wat ik niet begrijp, probeer ik te begrijpen. Alles hangt met alles aan elkaar en ik vind het vinden van al die verbanden één van de boeiendste dingen. Als ik op reis ga is het niet anders, en je zal me dus niet snel op het strand vinden. Ik reis om te leren. Ik weet het, je bent niet de eerste die het zegt, ik ben een beetje raar.
Net op tijd voor mijn vertrek is de laatste uitgave van het tijdschrift “Wonder en is gheen wonder” van Skepp in mijn bus gevallen. De titel van dat tijdschrift refereert naar een uitspraak van Simon Stevin, de Brugse wetenschapper en ingenieur, die dit zou gezegd hebben toen hij het clootkransbewijs uitlegde over de verhouding van de krachten op een helling. Hij wou daarmee duidelijk maken dat sommige zaken magisch lijken, maar als je het wetenschappelijk onderzoekt stel je vast dat het heel logisch in elkaar zit.
“Wonder en is gheen Wonder” is een hele mond vol, vandaar dat de leden van Skepp het tijdschrift liefkozend “WoW” noemen.
Met die gebeurtenis was het probleem van tweemaal drie uren tijdverlies in het vliegtuig opgelost. Meer nog, ik keek er al naar uit. Voor alle zekerheid heb ik ook het boek “Onmogelijke natuurkunde” van Michio Kaku meegenomen.
Zoals altijd heb ik WoW van voor naar achter uitgelezen. Het eerste artikel dat ik las was van de hand van Marie Prins en ging over een aantal dubieuze zalven van de firma Vision Clear die de meest ongelofelijke beloften maakten.

1.1. Blue Lagoon
Het eerste dat we gedaan hebben eenmaal in Reykjavik aangekomen, is wat alle toeristen daar doen: gaan zwemmen in de Blue Lagoon. Op basis van de planning die mijn vrouw maakte, beloofde de reis een heel zware onderneming te zijn en deze activiteit paste dus in de creatie van goodwill bij onze zonen.
Zoals geweten is, is IJsland bekend om zijn warmwaterbronnen, waaruit soms hele warmwaterrivieren ontstaan waarin je ’s zomers en ’s winters zonder problemen in kan zwemmen.

Maar de Blue Lagoon is daar niet direct een voorbeeld van. In feite is het zelfs geen warmwaterbron. In werkelijkheid heeft men op die plaats een geothermische centrale gebouwd. Dat is een elektrische centrale die elektriciteit produceert door water, bij de Blue Lagoon is dat zeewater, in de grond te duwen. Doordat IJsland zeer vulkanisch is, wordt dat water daar aan het koken gebracht door de vulkanische warmte waardoor het met stoom naar boven gespoten wordt. Het enige dat je dan nog hoeft te doen is die energie gebruiken om turbines te doen draaien die op hun beurt generatoren doen draaien die de elektriciteit produceren.
Maar zoals je ziet, ontstaat er tijdens dit proces een hoop afvalwater. Dat afvalwater wordt in een lagune gedumpt zodat het kan afkoelen vooraleer het definitief terug naar de zee stroomt teneinde te vermijden dat je door die warmte te veel het ecosysteem van de kustwateren beïnvloedt.
Die lagune heeft dus de idyllische naam “the Blue Lagoon” of in het IJslands “Bláa Lónid” gekregen. Mijn eerste bedenking hierbij was dat je het toch maar moet kunnen: een proces bedenken om op een goedkope manier elektriciteit te produceren van grondwarmte, en dan de toeristen te overtuigen om in je afvalwater te zwemmen en hen daar dan nog geld voor te vragen ook!
Het water van de Blue Lagoon is melkachtig wit met een blauwe schijn. Dat is het gevolg van de mineralen die in het water opgelost zijn en die mee naar boven gesleurd werden tijdens het productieproces. Het belangrijkste mineraal, dat het water ook zijn typische kleur geeft, is silicaat . Dit silicaat zet zich af tegen de wanden van de lagune, en alhoewel de lagune gewoon uitgegraven is in de lavasteen, heeft zich ondertussen een afzetting van dit silicaat gevormd zodat die wanden mooi glad zien alsof ze afgewerkt zijn zoals de wanden van een bad. Bovendien krijg je bezinking van dit silicaat in de lagune en dat wordt regelmatig verzameld om in potten te doen die overal rond de lagune te vinden zijn en waarmee je je gezicht kan insmeren. De flyers en de borden bij deze silicaat potten, beloven je allerlei miraculeuze effecten zoals een mooie huid, goed tegen cellulitis enzovoort. Je kan ook shampoos en bodylotions kopen in het winkeltje van de Blue Lagoon die uiteraard gemaakt zijn met deze producten.
Toevallig gaat het hier over hetzelfde bestanddeel als in de zalfjes uit het artikel in WoW dat ik in het vliegtuig las. Volgens Marie Prins doet het helemaal niets. Het is even goed als fijn wit zand op je gezicht smeren.
Je moet je eens inbeelden dat de kerncentrale van Doel een grote marketing campagne op poten zet om mensen te laten zwemmen in hun afvalwater! Niemand zou het ooit in zijn hoofd halen om hier op in te gaan. “We zijn niet zot! Al die radioactiviteit!” Nochtans is de radioactiviteit van de Blue Lagoon waarschijnlijk een stuk hoger. Begrijp me niet verkeerd: ik ga ervan uit dat de radioactiviteit van de Blue Lagoon binnen de veiligheidsnormen valt. IJsland is een beschaafd land en ik veronderstel dat de veiligheidnormen gerespecteerd worden.
Maar de reden van mijn stelling is de volgende: Het water van de Blue Lagoon komt rechtstreeks in contact met de hete lava onder de grond. Vulkanisme en de warmte van het binnenste van de aarde is vooral het gevolg van radioactiviteit. Het koelwater van een kerncentrale komt echter nooit rechtstreeks in contact met de radioactiviteit; daar wordt de warmte uitgewisseld via een warmtewisselaar.
Uiteindelijk is een zaak als de Blue Lagoon een vrij onschuldige zaak. Geen mens met ernstige aandoeningen die er zal aan denken om zijn genezing hiervan te laten afhangen en echte geneeskunde te laten vallen! De uitbaters van deze zaak zullen zich waarschijnlijk ook behoeden om straffe claims te doen zoals we dat van echte kwakzalvers soms horen. Dus, als je ooit naar IJsland gaat, moet je zeker een bezoek brengen aan de Blue Lagoon, maar geloof niet te veel van de beweringen en geniet vooral van het warme water, de mooie omgeving en je gezelschap. Het is een leuke ervaring en ontspannend, maar na een uurtje ronddobberen heb je het wel gehad.

1.2. Energiewinning
Wat ik enorm interessant vond was dat je als ecologisch bewuste persoon in IJsland op een totaal andere manier over energie moet denken dan in normale omstandigheden.
IJsland is eigenlijk ontstaan boven op de Noord-Atlantische rif. De plaats waar de Europese en de Amerikaanse plaat zich van elkaar verwijderen. Ik ga daar straks nog verder op in, want dat is op zich zo’n boeiend element dat het één van de belangrijkste redenen is om een reis naar IJsland te maken.
Het gevolg daarvan is dat er een enorme vulkanische activiteit is die waarschijnlijk uniek is in de wereld. het meest tot de verbeelding sprekende fenomeen zijn waarschijnlijk de geisers. Het woord “geiser” is trouwens genoemd naar de geisers der geisers, namelijk Geisir in IJsland die tot halfweg de 20ste eeuw tot 65 meter hoog kon spuiten. Deze geiser is vermoord door het toerisme. Deze geiser was toen al een zeer belangrijke toeristische attractie, maar het was nogal onvoorspelbaar om te weten wanneer hij spoot. Soms gebeurde dat zeer regelmatig, soms spoot hij een ganse dag niet. Om de toeristen niet te ontgoochelen, werd de geiser aangepord met behulp van waspoeder. Dit heeft ervoor gezorgd dat deze geiser enkel nog rookt en nu en dan enkele meters hoog spuit. Als scepticus sta je dan voor een dilemma over de gevolgen van het toerisme.
Maar dit vulkanisme zorgt ervoor dat er op twee derden van het IJslandse grondgebied een overvloed aan warm water ter beschikking is. Het gevolg is dan ook dat dit water wordt afgetapt en gebruikt voor de verwarming van de huizen. Men gaat zelfs zover dat in Reykjavik de straten in de winter ijsvrij gehouden worden door middel van vloerverwarming.
Als je zoiets zou zien in, pakweg, Brugge, dan zou je het enorm decadent vinden dat de kostbare energiebronnen gebruikt worden voor zoiets.
Maar niet in IJsland. Als de mensen dat water niet opvangen, dan vloeit het gewoon naar de zee.
Ik vond dit een zeer interessant verhaal dat zo mooi illustreert dat je je standpunt altijd in de juiste context moet plaatsen. Maar ik heb nog niet gedaan.
Naast alle woningen die we huurden langs de vulkanisch actieve gebieden, staat er een hotpot. Dat is een groot bad dat buiten staat met warm water in. Ik heb altijd al een hekel gehad aan het bezit van een jacuzzi in je tuin. Dat is een verschrikkelijke energievreter en ik vind het in deze tijden van opwarming van de aarde en energieschaarste onverantwoord om op die manier om te gaan met energie. Bovendien gaat men bij die toestellen, om de energierekening een beetje onder controle te houden, het water niet telkens verversen, en een kap erover leggen. Het gevolg is dat je nog méér milieubelastende acties moet nemen om de hygiëne onder controle te houden. Ik was op dat vlak nog meer gechoqueerd toen ik vorig jaar in april Lanzarote bezocht. Je ziet, ik heb een zwak voor vulkanische gebieden. Daar stond op het terras van onze hotelkamer een jacuzzi, met vuil water, maar wat meer is, het water dat daarin zit wordt gewonnen via ontzilting van zeewater in centrales die op stookolie werken. Het eiland is wat betreft de beschikbaarheid van zoet water een woestijn. Als je bedenkt dat 80% van de toeristen die dat eiland bezoeken daar alleen maar gaan omwille van de zon, dan is dit toch wel een mooi voorbeeld van niet duurzame economie.
In IJsland, worden die hotpots vanzelfsprekend gevuld met geothermisch water. Je kan het trouwens ruiken aan de zwavelwaterstofgeur… rotte eieren. Als dat water daar niet in terecht komt, dan komt het terecht in de beek. Ik schrok even toen de eigenaar zei dat we het water maar gewoon moeten laten lopen zodat het voortdurend ververst wordt en dat we het bad moeten laten leeglopen als we gedaan hadden. Dit omwille van de hygiëne. Maar het werd me dus duidelijk dat die manier van handelen, in IJsland geen extra milieu-impact heeft.
Zoals ik al zei wordt dat geothermisch water gebruikt om de huizen te verwarmen. Hoe doe je dat? Wel heel simpel: je tapt een warmwaterbron af en leidt het water via een goed geïsoleerd buizensysteem naar de huizen. Daar laat je het door de radiatoren lopen, zoals we dat in België en Nederland ook doen.
Wij laten dat water terugkeren naar de ketel om opnieuw te gebruiken. Toen kwam ik tot het besef dat me in IJsland dat water gewoon laat weglopen! Het zou integendeel energie vergen om dat water te laten circuleren!
Ik heb niet gezegd dat winning van geothermische energie geen milieu-impact heeft. Alle menselijke activiteit heeft dat. De infrastructuur die moet gebouwd worden beïnvloed de natuur, bovendien worden dikwijls toeristische attracties, zoals geisers, vernietigd.

1.3. Jules Vernes
In het boek “naar het middelpunt der aarde” van Jules Verne, wordt de expeditie aangevat vanuit de Snaefelsness. Een stratovulkaan die in het westen van IJsland ligt en die je bij goed weer vanuit de haven van Reykjavik kan zien liggen. Stratovulkanen zijn die mooie kegelvormige vulkanen uit de boekjes. Natuurlijk hebben we die bezocht, maar het is ook een moment om eens het verhaal opnieuw op te rakelen. Je kan het boek trouwens gratis en legaal als luisterboek downloaden bij Librivox. Je vindt een link op mijn website. http://librivox.org/naar-het-middelpunt-der-aarde-van-jules-verne/
Maar wat heeft dit met kritisch denken te maken. Wel, toen Jules Verne het boek schreef, liet hij de hoofdpersonage die professor en specialist in gesteenten is, tot het besluit komen dat de kern van de aarde een vaste massa is. Vandaar dat hij een reis naar het middelpunt van de aarde mogelijk achtte. De professor redeneert op basis van de leeftijd van de aarde waarvan in die tijd al geweten was dat die toch wel meerdere miljoenen jaren moet zijn, en de thermische afkoeling van zo’n rotsblok door straling en convectie over diezelfde tijdspanne.
Waarnemingen die aantoonden dat het binnenste van de aarde toch vloeibaar moet zijn, is lange tijd voor creationisten een argument geweest dat de aarde toch redelijk jong moet zijn.
Het is pas later als Marie Curie de radioactiviteit ontdekte dat de wetenschap de leeftijd van de aarde en een vloeibaar binnenste met elkaar kon in overeenstemming brengen. De aarde wordt intern warm gehouden door radioactief verval. Met andere woorden: het binnenste van de aarde lijkt één grote kernreactor.

1.4. Vegetarisch?
In een latere aflevering zal ik uitgebreid spreken over vegetarisme. Een onderwerp dat me tegenwoordig erg bezig houdt en dat bij mij in de twijfelbenadering ergens rond de 50% schommelt. Met andere woorden, ik weet momenteel niet goed wat ik er moet over denken.
In ieder geval, is één van de belangrijkste argumenten die ik al gehoord heb ten gunste van vegetarisme, de ecologische voetafdruk. Een interessante uiteenzetting daarover kan je lezen in het boek “Guns Germs and Steel” van Jared Diamond, waarin deze uitlegt dat om 1000 kilojoule aan voedsel te produceren via vlees, je 10 000 kilojoule aan voedsel nodig hebt voor je veestapel. Met andere woorden heeft de consumptie van vlees een 10 maal grotere impact op de beschikbare landbouwgronden dan de onmiddellijke consumptie van de gewassen. Hij verklaart dat we om die reden ook geen carnivoren kweken voor voedsel. Op dat moment daalt het rendement van de landbouwgrond tot 1% ten opzichte van de gewassen.
Maar een bezoek aan IJsland doet je zulke argumenten weer in hun juiste context plaatsen. Als je door IJsland rijdt, dan zie je, op enkele uitzonderingen maar 3 landbouwactiviteiten. Je ziet enorm veel schapen en paarden. Prachtige paarden trouwens. En in mindere mate, vooral in het zuiden zie je koeien. Op enkele beschutte plaatsen hebben we een tarweveld gezien, maar dat was verwaarloosbaar en er is één dorp, in de buurt van Selfoss waar groenten in serres gekweekt worden.
De reden hiervoor is heel eenvoudig: In IJsland is het te koud en te weinig licht voor de meeste gewassen en het enige dat daar wil groeien is gras.
De hoeveelheid paarden die je ziet, laat vermoeden dat die niet allemaal gekweekt worden voor de sport. En inderdaad, tijdens één van onze excursies kwamen we een Nederlands koppel tegen dat zaken doet met IJsland en ons wist te vertellen dat ongeveer 80% van de IJslandse paarden geëxporteerd worden als paardenvlees naar Japan. Ik kan trouwens bevestigen dat het IJslandse paardenvlees enorm lekker is.
Maar iemand die dus in IJsland vegetarisch is omwille van het ecologisch argument is verkeerd bezig omdat alle plantaardig voedsel van de andere kant van de zee moet ingevoerd worden. Het is daar dus meer ecologisch verantwoord om te leven van paarde-, lamsvlees en vis.
Bovendien maakte ik me de bedenking dat IJsland een ideaal land zou zijn voor champignonkweek. Daarvoor heb je namelijk twee ingrediënten nodig: Paardenstront en warmte. Beiden hebben ze in voldoende mate.

1.5. Walvis
Voor een prachtige walvissafari, waar we bultruggen op minder dan 10 meter afstand konden zien, vertelde een andere toerist ons dat vrienden van hen twee jaar geleden een onvergetelijke walvissafari meemaakten. Ze waren een dwergvinvis aan het observeren, toen ze plots drie andere rugvinnen zagen naderen. Drie orka’s die de dwergvinvis aanvielen. Binnen de kortste keren kleurde de zee dieprood.
Een aantal toeristen op diezelfde boot riepen uit dat de bemanning daar iets moest aan doen en die slachting tegenhouden.
Ik vond dit verhaal het vertellen waard hier, omdat het illustreert hoe vervreemd dat sommige mensen zijn van de werkelijkheid van de natuur.
Toen mijn kinderen dat verhaal hoorden hebben ze voordurend, tot we onze walvisvaart deden, gezegd dat ze dat ook graag zouden meemaken… Misschien worden het ook nog echte sceptici…

1.6. Platentektoniek
IJsland ligt pal op de Atlantische rif, waar de Noord-Amerikaanse plaat en de Euraziatische plaat zich van elkaar verwijderen. De rif loopt dwars door IJsland van het zuidwesten naar het noordoosten. Over gans dat gebied kan je scheuren vinden die allemaal parallel met die rif liggen. Je vindt daar ook spleetvulkanen. Dat zijn vulkanen waarvan de krater geen rond gat is, maar een lange scheur. Het oosten en het westen van het land schuiven jaarlijks 3 centimeter van elkaar weg. Op sommige plaatsen zijn meetpunten waar je die verschuiving eigenhandig kan vaststellen.
Mijn kinderen waren voortdurend bezig met het feit of ze nu in Amerika of in Europa waren… of op de scheur.
Wie twijfelt dat platentektoniek een feit is, moet dringend in IJsland gaan kijken!
Zoals we al zo dikwijls in deze podcast gezegd hebben draait wetenschap rond consistentie. Kennis mag niet tegenstrijdig zijn met andere kennis. Platentektoniek is een belangrijk argument ten gunste van de evolutietheorie, omdat het ook verklaart waarom je ter hoogte van dezelfde breedtegraad in Zuid Amerika en Afrika dezelfde fossielen in de grond vindt.
Op basis van de modellen die de platentektoniek beschrijven kan je berekenen wanneer Amerika en Afrika aan elkaar vastzaten. En die datum moet consistent zijn met de leeftijd van de fossielen die gemeten werd via radio-isotopen datering. Het is op zo’n manieren dat de wetenschap theorieën controleert en opnieuw via onafhankelijke methodes controleert om te zien of ze wel correct zijn. Als creationisten met andere woorden beweren dat radio-isotopendatering onbetrouwbaar is, dan moeten ze tegelijk uitleggen waarom de theorie van de platentektoniek niet juist is.
In 1963 is het eiland Surtsey ten zuiden van IJsland uit de zee gerezen, wat het ontstaan van eilanden door vulkanische activiteit bevestigt. Een visser had opgemerkt dat het water in dat gebied abnormaal warm werd. Deze geboorte heeft maar één dag geduurd, maar is gedurende 3 jaar verder gegroeid.
Het is prachtig om op IJsland de basaltformaties en andere gesteenten te zien waarvan we weten dat ze uit vulkanische gesteenten ontstonden om de eenvoudige reden dat er menselijke getuigen waren. Als je dan dezelfde formaties in Europa ziet, moet je toch wel heel sterk in je schoenen staan om te beweren dat ze een andere oorsprong hebben. Combineren we die kennis echter met de ouderdom die we kunnen afleiden uit de sleet van de gesteenten en met behulp van radiodatering, dan begrijp je dat de aarde, of ten minste Europa al meerdere miljoenen jaren oud moet zijn.

1.7. Drijfhout
Wat me ook erg opviel is hoeveel drijfhout je langs de stranden van IJsland ziet. Er ligt er enorm veel, zo veel dat de IJslanders het in het verleden gebruikten als bouwmateriaal om onder andere kerken te bouwen. Dat is geen IJslands hout omdat de bomen daar nooit groot wordt. De IJslanders vertellen de volgende mop: “Wat moet je doen als je verloren loopt in het bos? Recht staan en over de bomen de rondkijken.”
Het gaat eigenlijk over hout dat door de warme golfstroom vanuit de golf van Mexico is meegevoerd.
Dit is een interessant gegeven omdat Darwin in “over de oorsprong der soorten” uitgebreid ingaat op drijfhout als een mechanisme om plantaardige zaden naar over de zee naar eilanden te transporteren en zo eilanden te bevolken met bomen en struiken. Hij beschrijft daar ook uitgebreid in hoe hij zelf onderzoek gedaan heeft door zaden gedurende lange tijd aan zoutwater bloot te stellen en dan te kijken in hoeverre ze nog kiemkrachtig zijn.
Merk op dat dat drijfhout tegelijk voor de Vikings gediend heeft om zich te kerstenen en voor Darwin om de basis van de ontkerstening te leggen.
Zo zie je maar dat je drijfhout voor van alles en nog wat kan gebruiken.
De fauna van IJsland is indrukwekkend, maar dan hebben we het alleen over vogels en zeezoogdieren. Voor de rest zijn daar geen landdieren. Dat is ook consistent met de evolutietheorie, die dat verschijnsel als een belangrijk argument gebruikt. Die landdieren geraken ook op geen enkele manier bij zo’n eiland. Dat is verschillend met bijvoorbeeld Engeland waar ooit een landbrug was. De schildpadden op de Galapagos zijn dichte neven van de zeeschildpadden.
Het enige zoogdier dat daar niet door de mens is ingevoerd is de poolvos, die daar moet gestrand zijn door drijfijs. Dat dit een realistisch scenario is wordt beargumenteerd door het feit dat er nu en dan ijsberen met drijfijs op IJsland terecht komen.

1.8. Collapse
In het boek “ondergang” beschrijft Jared Diamond hoe verschillende volkeren, vooral eilandbewoners, ten onder gingen als gevolg van de ecologische problemen die ze zelf gecreëerd hebben.
Hij wijdt ook uit over IJsland, en zowel in de positieve als in de negatieve zin.
Hij beschrijft hoe de Vikings er op enkele honderden jaren in geslaagd zijn om enorme gebieden op het eiland volledig te laten eroderen. Op sommige plaatsen zijn de weilanden meer dan 2 meter verzakt ten opzichte van de omgeving. Het spreekt dan ook voor zich dat ik het onderweg niet kon laten om deze stelling met mijn eigen ogen te controleren. En inderdaad, als je er oog voor hebt, zie dat zo.
Er zijn verschillende redenen hiervoor. De belangrijkste is de invoering van schapen en de houtkap. Beiden hebben er samen voor gezorgd dat het eiland ontbost geraakte.
De oorspronkelijke IJslandse bossen zijn berkenbossen, eigenlijk eerder struikgewassen. Door het klimaat aldaar groeien deze bomen heel traag, waardoor de bossen minder gemakkelijk recupereren van de houtkap. Tegelijk zorgden de ingevoerde schapen ervoor dat jonge bomen niet konden schieten.
Voor de kolonisatie van IJsland bestond het land voor meer dan 20% uit bossen. Nu is dat nog 3%.
Een andere oorzaak van erosie is dat, door het gebrek aan hout als bouwmateriaal, de IJslanders zich net als de Groenlanders moesten behelpen met turf als bouwmateriaal. Tegen het einde van de tweede wereldoorlog woonde nog altijd meer dan de helft van de bevolking in turfhuizen.
Het gevolg van die praktijk was dat de turfgrond systematisch werd uitgegraven waardoor de erosie nog versneld werd. Het probleem is namelijk dat het turf van die woningen om de 10 jaar ongeveer moet vernieuwd worden.
Aan de andere kant gaat Jared Diamond in op de acties dat de IJslandse regering nu neemt om het eiland weer duurzaam te beheren en de schade te herstellen.
De IJslanders hebben grote projecten opgezet om de oorspronkelijke bossen te herstellen, maar tegelijk zijn ze aan het experimenteren met uitheemse bomen die geschikt zijn voor duurzame economische houtwinning. Vooral de Siberische lork wordt met succes uitgeplant.
Zo zie je maar dat ecologische problemen niet het gevolg zijn van technologische vooruitgang en dat, integendeel wetenschappelijk inzicht en technologische vooruitgang de problemen kunnen tegen gaan. Het is in ieder geval zo dat je de ernst van de situatie maar op een betrouwbare manier kan kennen dankzij wetenschappelijk onderzoek.
De grootste ecologische uitdaging voor IJsland, en bij uitbreiding eigenlijk voor de hele wereld, is niet de technologische vooruitgang, maar wel de overbevolking. Alhoewel IJsland nog altijd vrij dun bevolkt is, namelijk ongeveer de bevolking van Antwerpen op een oppervlakte die drie keer zo groot als Nederland is, is die bevolking wel ongeveer verdubbeld in de laatste 50 jaar.

2. Actualiteit
Homeopathie helpt niet tegen kinderdiarree

Homeopaten noemen onder andere een meta-analyse (2003) van drie onderzoeken door Jennifer Jacobs, waaruit zou blijken dat klassieke homeopathie effect heeft bij kinderdiarree. Maar die onderzoeken zijn dubieus, en belangrijker: een nog veel groter onderzoek (ook van Jacobs) ontkracht de conclusies.
http://www.kwakzalverij.nl/1136/Homeopathie_werkt_ook_niet_bij_kinderdiarree

Wie de details wil lezen moet de naar de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en het artikel van Jan Willem Nienhuys lezen. Een link vind je op de nota’s van deze aflevering op mijn website.

De wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt tegen homeopathie
De WHO waarschuwt tegen het gebruik van homeopathie tegen malaria, HIV en tuberculose.
Ook dit volledige artikel kan je vinden op de website van de vereniging tegen kwakzalverij en een link op mijn website.
http://www.kwakzalverij.nl/1151/WHO_waarschuwt_tegen_homeopathie

De homeopaten zullen natuurlijk weer beweren dat het WHO omgekocht wordt door Big pharma.

3. Het citaat
Het citaat van vandaag komt van Phil Plait. Phil Plait is een astronoom die op het internet een blog onderhoudt “Bad astronomy”. Hij heeft een aantal bestsellers geschreven die zich bezig houden met het ontkrachten van pseudowetenschappelijke beweringen, vooral in het kader van de astronomie. In zijn boek “Bad Astronomy” ontkracht hij onder andere de theorie van het Orion mysterie. Het Orion Mysterie is een bij het haar getrokken theorie dat beweert dat de piramiden in Egypte gebouwd zijn door buitenaardse wezens die van Orion afkomstig zijn.
Hij heeft ook een boek geschreven waarin hij de maanlanding-samenzweringstheorie afbreekt en zijn laatste boek heet “Dead from the Skies” en gaat over alle mogelijke astronomische verschijnselen die ons zouden kunnen vernietigen.
Toen James Randi vorig jaar tot het besef kwam dat hij ook een jaartje ouder wordt, heeft hij beslist om een opvolger te zoeken als voorzitter van de James Randi Educational Foundation. Phil Plait heeft deze functie opgenomen.

Phil Plait zei:
Sommige mensen proberen me te vertellen dat wetenschap nooit een antwoord zal kunnen geven op de grote vragen van het leven. Tegen hem zeg ik: Zever in pakskes! Het echte probleem is dat je vragen niet groot genoeg zijn!