Vandaag gaan we eens rondneuzen in de geesten van diegenen die zich actief bezighouden met desinformatie, politieke verdrukking, terreur, samenzweringen en allerhande activiteiten gericht tegen het algemeen goed. Wat drijft hen? Voelen zij hun handelen als gerechtvaardigd aan of weten ze dat ze in de fout gaan? En, belangrijker nog, wat zouden we moeten weten en begrijpen van deze mensen? Ik ga even nogal ver van de algemene mening afwijken en een idee lanceren dat voor de meesten schokkend politiek incorrect zal lijken: ik ga niet akkoord met het populaire idee dat Sarah Palin van lotje getikt is.
Dit is de Eenentwintigste aflevering van deze podcast.
Je kan het downloaden door met met de rechtermuisknop op de link te drukken en dan “Save link as” te selecteren. (op een Mac moet je klikken met CTRL ingedrukt):
of abonneren: 
Je kan ook voor informatie naar mijn website.
Hier is de transscript:
Goeiedag, het is vandaag zondag 12 juli 2009, ik ben Jozef Van Giel en dit is de 21ste aflevering van deze podcast.
Deze aflevering is een vertaling van een podcast aflevering van Skeptoid door Brian Dunning genaamd: Sarah Palin is not stupid
De vertaling is van de hand van Rik Delaet.
Vandaag spreken we over welke houding een goede scepticus moet aannemen in een discussie.
1. Sarah Palin Is Niet Dom
Is een ad hominem aanval echt de beste manier om te laten merken dat je niet akkoord bent?
Vandaag gaan we eens rondneuzen in de geesten van diegenen die zich actief bezighouden met desinformatie, politieke verdrukking, terreur, samenzweringen en allerhande activiteiten gericht tegen het algemeen goed. Wat drijft hen? Voelen zij hun handelen als gerechtvaardigd aan of weten ze dat ze in de fout gaan? En, belangrijker nog, wat zouden we moeten weten en begrijpen van deze mensen? Ik ga even nogal ver van de algemene mening afwijken en een idee lanceren dat voor de meesten schokkend politiek incorrect zal lijken: ik ga niet akkoord met het populaire idee dat Sarah Palin van lotje getikt is.
Laat ik jullie iets vertellen over Sarah Palin maar met dien verstande dat ik niet meer over haar weet dan jullie; ook ik heb haar nog nooit ontmoet; en ik heb ook niet voor haar gestemd. Domme mensen zijn meestal niet in staat medewerkers, managers, supporters of een electoraat aan te trekken. Als ze voortdurend geblunderd zou hebben in de gemeenteraad van Wasilla, Alaska zou ze waarschijnlijk nooit tot burgemeester zijn verkozen. Als ze als burgemeester domheid zou hebben tentoongespreid, zou ze waarschijnlijk nooit herverkozen zijn. Haar aanstelling door de gouverneur bij the Oil and Gas Committee zou er nooit zijn gekomen als ze zich stupide zou hebben gedragen. En uiteindelijk is domheid waarschijnlijk ook niet typisch voor iemand die gaat voor het gouverneurschap van één van de Verenigde Staten van Amerika. Vertoont ze een bijna robotachtige en onkritische ondersteuning van het Republikeins programma? Ja. Is ze niet voldoende opgeleid voor haar functie? Mogelijk, ze heeft een bachelordiploma in de journalistiek. Het is aan te tonen dat ze een duidelijke afkeer voor en onkunde in de wetenschappen aan de dag legt. Keer op keer laat ze zien dat haar religieuze overtuiging en het partijbeleid haar prioriteiten bepalen. Maar of je het nu leuk vindt of niet: dat is de manier waarop de meeste mensen denken, mensen aan de andere kant van het politieke spectrum niet uitgezonderd!
Als je van jezelf vindt dat je een kritische denker bent dan zouden ad hominem aanvallen op je tegenstrevers niet tot je arsenaal mogen behoren. Toon me één “stommiteit” die Sarah Palin gezegd of begaan heeft en ik toon je iets dat perfect normaal is voor iemand met haar religieuze of politieke achtergrond. Het zou kunnen dat je niet akkoord gaat met haar standpunten en dat je daar waarschijnlijk heel goede redenen voor hebt. Maar ook als dat het geval is zeg dan niet “Sarah Palin is dom!”. Dat is kleutertaal, en levert jou een slecht imago op, niet haar. Tracht te begrijpen waarom zij dat standpunt inneemt en toon de fouten daarin aan.
Wat ik hier wil zeggen heeft in feite niets te maken met Sarah Palin of met wie dan ook. Het heeft te maken met een gebrek aan kritisch denken bij veel mensen die zichzelf als sceptisch beschouwen. Heel wat prominenten hebben geen hoge pet op van wetenschap: beroemdheden, politiekers. Velen onder ons doen hen daarom vaak te gemakkelijk af als irrationeel of niet goed bij hun verstand. Maar dat demonstreert bij ons precies hetzelfde “dooddoenersdenken” dat wij hen in de schoenen willen schuiven.
Zo hoorde ik een tijdje geleden enkele sceptici over Bill Maher, een bekend TV commentator in de USA, zeggen: “Ik wist niet dat hij zó gek was!”. (Bill Maher is een uitgesproken criticus van op wetenschap gebaseerde geneeskunde. Hij komt op voor het ontkennen van AIDS, Big Pharma samenzweringen, anti-vaccinatie en natuurgeneeswijzen.) Toegegeven dat Bill Maher op een heleboel zaken de bal misslaat, maar hij is geen randdebiel. Heel wat mensen geloven in die zaken. Het is duidelijk dat ze op dat gebied wat moeten worden bijgespijkerd want als dit gedachtegoed wijdverspreid wordt kan dat serieuze gevolgen hebben voor het gezondheidsbeleid. Als je deze standpunten afdoet als dwaasheid dan zeg je dat ze niets te betekenen hebben, dat ze onzin zijn. Het is beter je te realiseren dat er dwingende culturele invloeden aan het werk waren die Bill Maher en anderen ertoe hebben gebracht in deze stroming mee te gaan. Bill Maher is maar één van de vele slachtoffers van deze invloeden en wel net daarom dat hij over de mogelijkheden van de gemiddelde burger beschikt om deze data te begrijpen en te interpreteren, niet omdat hij getikt zou zijn.
Op dezelfde manier kan je volhouden dat ook Sarah Palin eenvoudigweg gepast reageert op de culturele en politieke invloeden die ze heeft ondergaan. Mensen hebben goedkope energie nodig dus is zij een voorstander om naar olie te boren in Alaska. Mensen vinden dat de staat geen zinloze uitgaven moet doen dus geeft ze af op fruitvliegenonderzoek, waarvan de betekenis nooit aan haar of het algemene publiek is duidelijk gemaakt. De Verenigde Staten zijn een streng christelijke natie en vele mensen ondersteunen het onderwijs in creationisme in de scholen en zijn tegen stamcelonderzoek. Palin is niet dom omdat ze zich vindt in deze begrippen, ze heeft alleen maar de invloeden ondergaan, die ook vele anderen hebben ondergaan.
Als je eens de kans zou hebben een gesprek te voeren met Mahmoud Ahmadinejad op zo’n manier dat jullie beiden gebruik konden maken van je eigen taal om alle misverstanden te vermijden, dan wed ik dat hij een onderlegde, welbespraakte en intelligente indruk op je zou maken. (Misschien zit ik ernaast, ik heb nog niet de kans gehad om met hem te praten, maar uit wat ik over hem heb gelezen ben ik er bijna zeker van dat hij weet waar hij het over heeft.) Behalve als je een moslim fundamentalist zou zijn is het bijna zeker dat je nogal sterk van mening met hem zou verschillen over veel van zijn geloofspunten en zijn prioriteiten. Maar ik geloof vast dat hij je ervan zal kunnen overtuigen dat zijn geloof diep geworteld zit in historische en culturele gronden, waarvan je niet mag verwachten dat een hele natie ze zomaar van de een op de andere dag overboord werpt. Ik ben er bijna zeker van dat je zou zeggen: “Wel, deze man heeft een bepaalde kijk op de zaken en in die context is zijn standpunt zinvol.” Dit is heel iets anders dan het geraaskal van een dwaas. Als je Ahmadinejad afdoet als een dwazekloot zit je er niet alleen naast wat de feiten aangaan, maar je doet dat nog eens op eigen gevaar, omdat je dat, waartegen je protesteert, schromelijk onderschat.
Ik heb twee Moslim executies door steniging in al hun grafische details – op video, ik hoop het nooit live te moeten meemaken – kunnen bekijken, omdat we nu eenmaal in een wereld leven waar dit echt gebeurt, en ik het belangrijk acht om te doorgronden wat ik zo hartsgrondig verafschuw. Het is al te gemakkelijk een steniging te bekijken en te besluiten dat alleen een krankzinnige willens en wetens deel zou willen hebben aan zo’n middeleeuwse horrortaferelen. Wat even angstaanjagend als de steniging zelf is, is dat de uitvoerders ervan iemands naaste buren zijn. Ze gaan met hun kinderen wandelen in het park. Ze geven elkaar verjaardagscadeautjes. Ze tekenen en schrijven en bespelen muziekinstrumenten. Kortom, ze gedragen zich als mensen. En toch zijn ze in staat tot dingen die voor jou of mij ondenkbaar zijn. En niet omdat ze krankzinnig zijn. Maar omdat het verstandige mensen zijn die diep overtuigd zijn van hun geloofssysteem en die werden opgevoed met de idee dat het stenigen van mensen even aanvaardbaar voor hen is als het voor een westerling acceptabel is een vijand te doden in de strijd. Het is nodig, een plicht en de juiste manier van handelen. Als je deze mensen afdoet als gek of fanatiek, zit je fout en begrijp je eigenlijk niet goed waar je zo tegen bent.
Denk maar eens aan Timothy McVeigh, de Oklahoma bommenlegger en daardoor de grootse massamoordenaar van kinderen in de Verenigde Staten ooit. Om ons het best voor te bereiden om te voorkomen dat zoiets opnieuw gebeurt kunnen we ons er best van verzekeren dat we de motieven van zijn handelen doorhebben. McVeigh leefde in een wereld van samenzweringen. Hij en zijn omgeving geloofden allemaal dat de regering erop uit was hen te klissen. Als je met die overtuiging dag op dag leeft, als dat je hele invloedssfeer uitmaakt dan is het geen waanbeeld meer. Het is een vicieuze cirkel. Hoe meer gegevens hij ontving die in dit plaatje pasten, des te meer informatie hij hierover ging verzamelen. We begrijpen nu het waarnemingsmechanisme van de ‘confirmation bias’ goed, waardoor het voor McVeigh’s brein niet meer dan normaal was alle informatie, die er niet op wees dat de regering achter hem aan zat, te verwerpen. We zullen beter voorbereid zijn om toekomstige Timothy McVeigh’s op tijd te ondervangen als we hen niet afdoen met de dooddoener: “Bwah, het was alleen maar een gestoorde!”
Dat geldt allemaal eveneens voor Sarah Palin, Ben Stein, Ken Ham, Bill Maher, Jenny McCarthy en Jim Carrey, en Prins Charles, allemaal bezig met het promoten van slechte wetenschap en desinformatie, terwijl ze tegelijkertijd overtuigd zijn juist te handelen. Dit belangrijke punt wordt te vaak over het hoofd gezien. Op een paar uitzonderingen na hebben de meeste promotoren van foute informatie goede bedoelingen. Ze zijn geen van de pot gerukte dwazen die er ons proberen in te luizen. Als je met een van deze mensen een vruchtbare, rationele conversatie wil voeren, benader ze dan als eender welke publieke figuur, die hard zijn best doet voor het algemeen welzijn. In feite behoren ze tot ons eigen team: ze streven ernaar om goed te doen.
Prins Charles is een dwaas die niet weet waarover hij praat.
…laat jou overkomen als een bekrompen radicaal, die het moet hebben van irrationele ad hominem aanvallen.
Prins Charles is een goede man die erg begaan is met het algemeen welzijn. Spijtig genoeg is een heleboel medische informatie die hij doorgeeft hopeloos gedateerd.
…maakt kans op een welwillend gehoor. En jezelf uitdrukken op een manier waarnaar mensen bereid zijn te luisteren is een belangrijk maar helaas al te vaak verwaarloosd onderdeel van het kritisch denken.
Brian Dunning
2. Het citaat
Het citaat van vandaag komt van Richard Dawkins.
In aflevering 3 sprak ik over Einstein die van gedacht verandert over de kosmologische constante op basis van nieuw bewijsmateriaal. Ik merkte op dat dit typisch is voor grote wetenschappers. Namelijk dat ze bereid zijn van gedacht te veranderen als er bewijsmateriaal komt die hun standpunt tegenspreekt.
Een luisteraar van deze podcast heeft me een tijdje geleden een mailtje geschreven met de terechte opmerking dat het nogal magertjes is om tot zo’n besluit te komen op basis van slechts één voorbeeld en vroeg me of ik geen andere voorbeelden ken.
Het is natuurlijk niet zo dat alle grote wetenschappers dat systematisch doen. Het zijn tenslotte ook maar mensen. Tijdens diezelfde aflevering heb ik trouwens het tegenvoorbeeld gegeven van Linus Pauling die ondanks de tegenargumenten tot aan zijn dood aan zijn orthomoleculaire therapie bleef vasthouden.
Bovendien is er ook de uitspraak van Max Planck die zei dat nieuwe inzichten pas algemeen aanvaard geraken als de tegenstanders geleidelijk aan uitsterven.
Toch denk ik dat grote wetenschappers hun inzichten over het algemeen herzien als er nieuw bewijsmateriaal komt.
Ik denk dat een open geest precies dat betekent: je inzichten wijzigen op basis van nieuwe inzichten. Ik denk dat een open geest inhoudt dat je regelmatig je eigen inzichten opnieuw in vraag moet durven stellen.
Het mailtje van die luisteraar heeft me aan het denken gezet om toch verder te zoeken naar andere voorbeelden. Ik zal er nu en dan eens enkele vermelden gedurende mijn komende afleveringen.
Het citaat van vandaag komt van Richard Dawkins en gaat precies hierover.
Richard Dawkins zei:
Ik heb vroeger het verhaal verteld van een gerespecteerde oudere professor van het departement zoölogie in Oxford toen ik student was.
Gedurende jaren had hij gedacht dat het Golgi-apparaat (een microscopisch onderdeel in het binnenste van cellen) niet echt was, maar een artefact, een illusie. Het was de gewoonte om elke maandagnamiddag met het volledige departement te luisteren naar een bezoekend docent. Op een welbepaalde maandag was de bezoeker een Amerikaanse celbioloog die overtuigend bewijs leverde dat het Golgi-apparaat echt was. Op het einde van de lezing stapte de oude man naar voren, schudde de hand van de Amerikaan en zei gepassioneerd: “Mijn beste, ik zou je willen bedanken. Ik ben verkeerd geweest gedurende de laatste 15 jaar.” Wij applaudisseerden totdat onze handen rood zagen. Geen enkele fundamentalist zou dat ooit zeggen!
In werkelijkheid zou niet elke wetenschapper dat doen, maar alle wetenschappers leveren het lippendienst als zijnde een ideaal terwijl, bijvoorbeeld, politici het misschien zouden veroordelen als kazakdraaien.
De herinnering aan deze gebeurtenis bezorgt me nog altijd een krop in de keel.”
Tot slot
Ik wil alle luisteraars aanmoedigen om opmerkingen te geven, verbeteringen aan het concept voor te stellen, ons te wijzen op fouten, vragen te stellen of ons gewoon aanmoedigen om verder te doen. Je kan dat door op de “contact” link te drukken op mijn homepage of door een reactie op de blog te zetten.
Tenslotte nog dit: Volgende week begint het bouwverlof in West Vlaanderen. Aangezien al de bouwvakkers die elke week onderweg naar de werf in die periode niet naar mijn podcast kunnen luisteren, en ik ze dus niet wil opzadelen met een hele reeks afleveringen die ze nog moeten inhalen, zal ik mijn volgende aflevering pas na het bouwverlof uitgeven. Geniet van de zomer!
Wees de eerste om te reageren